109
steld. Op 24 Februari 1687 maakte cle nieuwe gezant „chevalier Ignace
White off Alby, baronet van 't Ryck van Engelandt ende marquis
„d'Albe ville in 't Ryck" volgens Macaulay „the weakest and basest
„of all the members of the Jesuitical Cabal" zijne opwachting ter
Staten-Generaal, waar hij het verzoek des konings mondeling herhaalde.
Noch Hunne Hoog Mogenden, noch de Staten van Holland verkozen
aan 's konings wensch te voldoen. Op 10 April geleidde de provoost-
generaal de officieren van de voorpoort over Delfshaven naar Brielle,
van waar zij naar Engeland zeilden, met verbod van terugkeer. Al-
beville hiermede in kennis gesteld, noemde zulks „een onthael van
„het onweerdichste dat men hadde konnen doen aen Sijne Majesteyts
„onderdanen" (1).
Lodewijk XIV wist Jacobus door aanzienlijke geldgeschenken ge
heel onder zijn invloed te brengen. De Britsche koning beproefde enke
le malen zich daaraan te onttrekken, doch had slechts te kiezen tus-
schen een vrij parlement, dat hem sterk zou beteugelen, of onderwer
ping aan den Franschen koning. Na de overwinning van Sedgemoor
liet hij het masker vallen, de katholieken werden overal bevoordeeld
wat gepaard ging met bloedige onderdrukking van allen, die zich daar
tegen verzetten. Prins Willem van Oranje werd thans als eerste
prins van den bloede algemeen als hoofd der oppositie erkend, 's Ko
nings verkrachting van de rijkswetten en van zijne vroegere beloften
viel samen met de geloofsvervolgingen in Frankrijk na de herroeping
van het Edict van Nantes. Er was alle reden te vreezen, dat hij dit
voorbeeld in zijn eigen rijken zou volgen. Binnen korten tijd was het
meerendeel der hem tot dusverre trouw gebleven onderdanen tegen
hem gekeerd, onder welke tal van Katholieken, die met bezorgdheid de
wassende macht van Frankrijk aanzagen.
De laatste omstandigheid leidde er zelfs toe, dat paus Innocentius,
Keizer Leopold en Karel II van Spanje, die eigenlijk elke bevoor
rechting en uitbreiding van hun geloof moesten toejuichen, zich nauwer
bij de Republiek en andere protestantsche mogendheden aansloten en
met spanning den verderen loop der gebeurtenissen in het eilandenrijk
gadesloegen.
Sinds Lodewijk XIV onder den invloed kwam van de dweep
zieke, door hem tot markiezin van Maintenon verheven, Fran^oise
d'Aubigné, met wie hij in 1685 een geheim huwelijk aanging, stelde
hij zich de uitroeiing van het protestantisme in zijn rijk tot levenstaak(2).
De door Hendrik IV bij het edict van Nantes (13 April 1598) aan zijn
protestantsche onderdanen gewaarborgde godsdienstvrijheid werd op
(1) Res. S.G. 15 October, 5 November, 3 December, Res. H. 29 November 1686, Seer. Res.
S.G. 27 Januari, 21 Februari, Res. H. 18 Februari, 22, 25 Maart, 9.Mei, Res. S.G. 24 Februari,
22 Maart, 28 April, 15, 21 Mei 1687.
(2) Zie Aanteekening N° 24.
