3$
ontwerp voor de landmacht, met gevolg dat op 29 December Helié
Guillaume de Rochon de la Peyrouse namens Frankrijk, en Jacob
van Wassenaer- Obdam namens de Republiek, te Bouillon een tractaat
sloten „wegens de wisselinge ende rangoeneringe van wederzijts gevan
genen van oorlog", waarvan op 2 Februari 1692 de ratificatiën werden
uitgewisseld en waartoe later enkele Duitsche vorsten toetraden. Hendrik
Expaludé ontving een aanstelling tot het onderhouden van correspon
dentie met de Fransche gevolmachtigden over de uitvoering van het
kartel, het verleenen van paspoorten en de uitwisselingen; hij ondervond
steeds de grootste moeite bij het verkrijgen der losgelden en vergoeding
voor onkosten „so vant cureren als verteeringen". Een andere moeilijkheid
ontstond doordat de vorsten der vreemde troepen in dienst der Republiek
beweerden, dat hare capitulatiën „mede brachten, dat hare regimenten
„op costen van den Staat altyts weder moesten werden gecompleteert,
„ende dat het betalen van rangoenen voor hare verlorene ruyters een
„specie was van nieuwe recruteringe" (1).
C. HET DERDE JAAR VAN DEN OORLOG (1691). VERLIES VAN
BERGEN IN HENEGOUWEN. GEVECHT BIJ LEUSE.
De loop der gebeurtenissen aan de overzijde van het Kanaal, waarmede
in Engeland een nieuw tijdperk werd ingeluid, veroorloofde Willem III
om in 't begin van 1691, een bezoek aan zijn vaderland te brengen. Op
31 Januari kwam de koning te 's-Gravenhage aan en werd bij den ingang
van het stadhouderlijk verblijf aan het Binnenhof „beneden aen de Coets"
verwelkomd door de Groot Edel Mogende Heeren van Holland en West-
Friesland, de Souvereinen van de provincie, welke de eer van de eerste
ontvangst genoten. In de eerst volgende dagen kwamen 's konings neven,
keurvorst Frederik III van Brandenburg en prins Hendrik Casimir,
benevens tal van gewone en buitengewone gezanten hun opwachting
maken, weldra gevolgd door keurvorst Maximiliaan Emanuel van
Beieren, hertog George Willem van Brunswijk-Luneburg, landgraaf
Karel van Hessen-Kassei, den Spaanschen landvoogd Guastanaga
en tal van vreemde vorsten.
Op 5 Februari vertoonde de koning zich op luisterrijke wijze in het open
baar. Hij begaf zich daarvoor naar den Loosduinschen weg en deed zijn in
tocht over de Westeinder-brug, de Groenmarkt, Hoogstraat, Plaats en
Buitenhof naar het Hof. Het garnizoen en de Haagsche schutterij stonden
langs den met prachtige eerebogen versierden weg geschaard, terwijl een
(1) Res. S.G. 5 September. 4 October, 10 November, Res. R. v. St. 29 September, Secr.
Res. S.G. 25 December, Comm. S.G. 11 December, G.P.B. IV 201 dd. 24 Juli, IV 176 dd.
29 December 1690. Res. S.G. 5, 13 Februari, 27 Maart, 2 April, 3 September, 6 October,
Comm. R. v. St. 16 Juni 1695, Res. R. v. St. 29 Maart 1692.
