a souhaitté de faire, on ne serait presentement pas dans la payne ou
on se trouve'.
De volgens de Fransen zo geslaagde mars van Bree op Zonhoven
was, veel meer dan de geruchtmakende aanval op Nijmegen, het
begin van een nieuwe phase in de veldtocht, feitelijk zelfs in de ge
hele oorlog. Zij betekende het prijs geven van de positie aan de
Benedenrijn en Maas, die de Fransen niet weer zouden herwinnen.
De verdere operaties zouden dit jaar bestaan in het veroveren der
Maas vestingen, waarbij het veldleger der verbondenen de rol van
observatiekorps vervulde. Kenschetsend voor de wijze van oorlog
voering in die dagen is, dat voortzetting van het offensief tegen de
Franse hoofdmacht in 't geheel niet ter sprake is gekomen. Bouf-
flers kon zich, zo zeide men, te allen tijde achter de Demer terug
trekken, en dit was een voldoende reden om van alle aanvalspogin-
gen af te zien.
Reeds 3 1 Juli was in beginsel tot een beleg van Venlo besloten 1).
Boufflers' terugtocht naar de Demer werd toen blijkbaar reeds ver
wacht. Flet 'dessein' moest echter zo lang mogelijk geheim blijven;
vandaar dat Geldermalsen op genoemde datum aan Heinsius ver
zocht, de Staten-Generaal voorlopig van het plan onkundig te laten.
Voorts verzocht hij de inscheping der artillerie zo veel doenlijk te
bespoedigen. Men weet dat die volgens de berekening der Staten
omstreeks midden Augustus te Nijmegen kon zijn, en het plan was,
de stad de 13e in te sluiten. Aan de Oostzijde zou dit geschieden door
de Pruisen onder generaal von Heiden, die tot nog toe aan de Rijn
had gestaan; op de Westelijke Maasoever door een detachement
uit het veldleger 2). Met grote aandrang verzocht Geldermalsen
de raadpensionaris, te zorgen, dat te voren de veldkas goed voor-
voorzien was. Een beleg toch was in belangrijke mate een kwestie
van geld. Voor Keizersweert waren koning Frederik en de Palts
graaf bijgesprongen, maar bij Venlo viel hierop niet te rekenen, en
wat de Engelsen aangaat schreef de gedeputeerdecomptez
aussi Monsieur que les Anglois n'ont pas un sou pour les frais extra-
ordinaires du siège 3). Zolang er geen geld was, kon men het afvaren
van de artillerie beter maar uitstellen, om de vijand geen achter
docht te geven. Wat de bijdrage der Engelsen betreft, werden reeds
de volgende dag (8 Augustus) onze extra-ordinaris gezanten aan
het Britse hof, de heren van de Lier en van Haren, aangeschreven,
er de koningin attent op te maken, dat het Engelse leger slechts
Geldermalsen aan Heinsius, Lille St Hubert 31 Juli; Athlone aan St.Gl, ib. 2 en 3 Augustus 1702.
2) Marlborough aan Von Heiden, 4 en 6 Augustus, bij Murray 16 vlg.
3) Geldermalsen aan Heinsius, Kamp van Peer, 7 Augustus 1702.
I 26
