beesten. Van Franse zijde werden, als eerste blijk van activiteit na
lange tijd, 2000 ruiters en enige grenadiercompagnieën afgezonden
om de mars op Tongeren te verontrusten, doch het detachement
keerde onverrichter zake terug.
Deze zelfde dag werden in het veld tussen St Truyen en Leeuw de
eerste krijgsgevangenen uitgewisseld, volgens een voorlopige te
Wilder gesloten overeenkomst. De Fransen beschuldigden Marl
borough ervan, juist deze dag te hebben uitgezocht, om onder be
scherming van de wapenschorsing, welke tijdens het uitwisselen
heerste, zijn 'terugtocht' ongehinderd te kunnen volvoeren. De
volgende dagen werd met het uitwisselen voortgegaan; zo was de
17e het bataljon Schotten van Dalrymple aan de Geurt. Het telde
nog 421 man, boven een 60-tal zieken. Als blijk van goede geest
wordt vermeld dat niemand bij de vijand dienst had genomen, en,
gezien de behandeling welke de Fransen de krijgsgevangenen ge
woonlijk deden ondergaan, verdient het bataljon inderdaad een eer
volle vermelding. Enige dagen later volgde het tweede bataljon uit
Tongeren, dat van Els x).
Op 4 November werd te Borgloon een nieuw cartel gesloten, ter
vervanging van het oude van 1691. De onderhandelingen hierover
waren reeds in Januari begonnen, toen Boufflers hiertoe, volgens
krijgsgebruik, een trompetter naar Den Haag had gezonden. Enge
land stond er op, dat alleen gezamenlijk zou worden onderhandeld
en dat ook de krijgsgevangenen ter zee in het te sluiten cartel zouden
worden begrepen. Van dit laatste werd nochtans afgezien, met het
oog op de complicatie welke het zou veroorzaken wegens de ter zee
geldende, geheel afwijkende gebruiken en reglementen. Op aan
drang van de regering van Luik deden de geallieerde onderbande
laars tevens moeite om uitwisseling te verkrijgen van de indertijd
zo hardhandig opgelichte domdeken de Mean, die nog steeds
gevangen zat.
Van Engelse zijde was lord Cutts als onderhandelaar aangewezen;
zijn commissie dateert reeds van 2 Januari. Van die der Republiek
onze resident te Brussel, de heer Hulft, van Franse zijde de markies
de Ximenes, daarna de maréchal de camp de Thoy. Tot plaats van
onderhandeling was Turnhout bestemd.
De wederzijdse paspoorten werden 18 April toegezonden. Doch
hierbij trad een onverwachte stagnatie in. In dat van lord Cutts
werd deze betiteld als 'Lieutenant general des armées d'Angleterre'
3 £4
1) Marlborough aan Hop, St Truyen, October bij Murray 191Pelet III-134; Ouwerkerk aan de
St.Gl, 10 September, 18 October, brieven van Marlborough over de uitwisseling aan Villeroy
12 September, en 6 October, aan de prins van Sonderburg en 6 October, bij Murray.
