hieronder behoort allereerst het zenden van een detachement naar
Portugal. De oorlog, welke het volgend jaar op het Iberisch schier
eiland zou worden ontketend, kan ten bewijze strekken, dat het
niet steeds raadzaam geacht moet worden tegen een vijandelijke
statengroepering overal aanvallend op te treden waar dit slechts
mogelijk is. In bepaalde gevallen kan men op deze wijze tegenkrach
ten oproepen, die het geheel van 's vijands oorlogsmiddelen ver
sterken, zodat een dergelijke agressie ten nadele van de eigen partij
uitvalt 4). Een land, dat tot nog toe voor een bondgenootschap van
twijfelachtig nut is, kan, door een vijandelijke inval bedreigd en
gekwetst in zijn nationale gevoelens, tot volle ontplooiing van zijn
militaire kracht worden gedreven. Vooral de bepaling in het in
Mei met Portugal gesloten verdrag, dat geen vrede zou worden ge
sloten aleer aartshertog KARELals koning van Spanje was erkend kon
niet te overziene gevolgen meebrengen voor de duur van de oorlog.
De Staten zagen het gevaar in en verzetten zich lange tijd tegen
het opnemen dezer clausulezij droegen reeds het leeuwendeel van
de oorlog te land en voelden er weinig voor de handen in het Spaanse
wespennest te steken.
Engeland, dat de oorlog meer zag onder de gezichtshoek van zijn
overzeese- en handelsbetrekkingen, meende voordeel te zien in
actieve hulp aan de Portugezen, met wie reeds in het vorig jaar het
bekende Metphuen-verdrag was gesloten, en ten slotte legden
Heinsius en de Staten zich neer bij het Iberische avontuur 2).
Volgens het verdrag zou Portugal 28 000 man op de been bren
gen, waarvan 13 000 man door de geallieerden zouden worden be
taald. Voorts zouden zij zelf 12 000 man naar Portugal zenden die
onder het opperbevel zouden komen van de Portugese koning 3).
Sedert midden Juli corresponderen Marlborough en Heinsius
over het formeren en afzenden van het detachement. De inscheping
zou in beginsel 1 September plaats hebben. De erfprins van Hessen-
Kassel deed moeite om als generaal der infanterie bij het detache
ment ingedeeld te worden. Ook de heer van 's Gravemoer, een
zwager van Albemarle, dong naar een plaats in de expeditie, n.l. als
kwartiermeester-generaal, doch geen van beiden is tenslotte voor de
begeerde functie aangewezen 4).
x) Een voorbeeld hiervan is ook de inval der Beieren in de zomer van dit jaar in Tirol.
2) Churchill I-646.
3) De inhoud van het verdrag in 'Feldzüge' V-37 vlg.volledige Latijnse tekst bij Lamberty II-^oi
vlg. Over de onderhandelingen inzake de te leveren contingentenberichten van Goës aan de keizer,
in 'Feldzüge' 637 vlg.
4) Marlborough aan Heinsius, 25 Juli, 16 Juli, 11 en 20 Augustus (Van 't Hoff nrs 125, 130, 138,
139), id. aan Nottingham, 15 Juli, 8 Augustus (bij Murray, 143, resp. iss)> Heinsius aan Marl
borough, 18 Juli (Van 't Hoff nr 132).
388
