had, werd op herhaald verzoek der Britse regering naar Engeland
overgebracht.
Over de 'fermentatie' in de Nederlanden, waarvan Marlborough
spreekt, vernemen wij niet zo heel veel. Volgens Lamberty waren
in de Staten van Holland Amsterdam en Leiden er voor, een onder
zoek naar het gebeurde in te stellenRotterdam was daarentegen
anti-Slangenburg gezind. Alkmaar vond, dat het nu maar eens uit
moest zijn met die 'jalousien' onder de generaals; het stelde voor,
ten spoedigste middelen te beramen tot het wegnemen dier 'on
lusten en verwijderingen'. Het voorstel werd, zo lezen wij, com
missoriaal gemaakt, en het t.z.t. uitgebrachte rapport opnieuw aan
de hoede van een besogne toevertrouwd, zonder dat er iets op de
zaak is gevolgd x)
Pamfletten schijnen van Nederlandse zijde niet over het geval te
zijn verschenenin de belangrijkste verzamelingen althans zoekt
men ze tevergeefs. In het algemeen trouwens bemerkt men van open
bare polemiek inzake de krijgsverrichtingen ten onzent, anders dan
blijkbaar in Engeland, zeer weinig, vooral in vergelijking tot de lange
reeksen pamfletten, waartoe de plooierijen, de scheuring, die in
deze tijd onder de katholieken plaats had, en andere onderwerpen
aanleiding gaven.
In Amsterdam echter had, als wij Wagenaar mogen geloven, iets
merkwaardigs plaats: een 'hoop burgers' begaf zich naar het stad
huis en protesteerde ertegen, dat de gedeputeerden de opperbevel
hebber geen voldoende gezag lieten. Wij zien hier een van de wei
nige symptomen, dat men ook in andere dan regenten- en mili
taire kringen enigszins intensief met de krijgsverrichtingen mee
leefde. Blijkbaar heeft Marlborough zich te Amsterdam in een
zekere populariteit verheugd; met Witsen althans was hij speciaal
bevriend, en met Willem Buys, de pensionaris der machtige Amstel-
stad, zorgde hij op goede voet te blijven 2).
Buys nu verscheen, voor of op 2 September, op last van de bur
gemeesters van Amsterdam in Den Haag, waar hij een bespreking
had met Heinsius. Voorts had hij in opdracht, een conferentie te
houden met Marlborough over 'verschillende zaken'. Deze im
mers was, behalve legerhoofd, tevens buitengewoon gezant en ge-
633
Lamberty III-493, '94. Over het voorstel van Rotterdam: Heemskerck aan Heinsius 31 Augustus
(Bijlage 52).
2) Wagenaar XVII-261. De oploop naar het stadhuis ontkent De Vrijer, op o.i. goede gronden. Dat
Marlborough populair was in Amsterdam getuigt ook Shrewsbury'The Duke of Marlborough is be
loved by the people of that city; He may do them good, but can do them no hurt. They are so
enraged against Slangenberg for his being his enemy, as well as a Jesuited Papist, that had he come to
Amsterdam this summer after he hindred the battle, he would have been de Witted' (Trevelyan,
Ramillies and the Union with Scotland), p. 57.
