De O.L.Z. pleegde telefonisch overleg met de C.V. en C.-Vg.Holland en be
raadde zich vanzelfsprekend met de Chef Staf Landmachtx).
Hierna nam hij het moeilijke besluit, de strijd te staken, waardoor werd voor
komen, dat ook Utrecht het lot van Warschau en Rotterdam zou delen, terwijl
daartegenover geen militaire voordelen vielen te behalen.
Met dit besluit heeft de O.L.Z. de dank van het Nederlandse volk geoogst.
De Chef Staf Landmacht telefoneerde het besluit onmiddellijk aan de Com
mandant van de Groep Utrecht en de Commandant van het Veldleger, aan wie
opdracht werd verstrekt, parlementairs naar de Duitse commandanten te zenden
en het besluit te doen mededelen.
C.-Stg.Hd. werd eveneens telefonisch ingelicht.
In hoeverre het bevel ook nog telefonisch aan andere autoriteiten is gegeven,
blijkt niet uit de gegevens, doch te 16.50 werd aan alle onderbevelhebbers een
telexbevel gezonden van de volgende inhoud 2)
De O.L.Z. gaf daarna bovendien bevel, de archieven te vernietigen, ten einde
te voorkomen, dat de Duitsers voor hen waardevolle gegevens in handen zouden
krijgen 3).
112
o.l.z. a.h.k. nr 36 gramschap.
duitschland heeft hedenmiddag rotterdam gebombardeerd, terwijl utrecht met vernietiging wordt
bedreigd.
ik meen derhalve, ter sparing van de burgerbevolking en ter voorkoming van verder bloedvergieten
gerechtigd te zijn aan de troepen onder uw bevelen het bevel te geven onzerzijds den strijd te staken,
in verzoek u daarom aan de daarvoor in aanmerking komende troepencommandanten onder uw
bevel opdracht te geven:
a. den strijd te staken, ter plaatse te blijven en voor zoover het behoud van een deel der wapens
noodig is voor het bewaren van de orde en van de rust tot de aankomst van duitsche geregelde
troepen, de wapens neer te leggen.
b. voor zoover zij in aanraking zijn met den vijand vóórdat zij de wapens neerleggen
een parlementair met witte vlag enz. naar den vijand te zenden, met de mededeeling, dat aan de
troepen onder hun bevel bedoelde opdracht is gegeven.
ik teeken hierbij - wellicht ten overvloede aan - dat het bepaald noodzakelijk is dat de discipline
onder de troepen wordt gehandhaafd en dat ook de orde in de door de troepen belegde oorden
en terreinen verzekerd moet zijn tot de aankomst van geregelde duitsche troepen,
ik verzoek u verder aan de troepen en onderdeden mede te deelen dat ik vervuld ben van diepe
bewondering en dankbaarheid voor hetgeen door u en door onze troepencommandanten en troepen
is verricht.
slechts wanverhouding in het bezit van materieele middelen is, een enkele maal gepaard aan verraad,
oorzaak geweest, dat niet op alle plaatsen waar zulks dezerzijds was gelast stand is kunnen worden
gehouden.
aan de soldateneer is door u ten volle voldaan.
voor zoover zulks mogelijk is, moeten wapens, munitie en materiaal worden onbruikbaar gemaakt
of vernietigd; in het bijzonder geldt dit voor kustgeschut.
Met de Chef Marinestaf had geen overleg plaats.
2) De tekst is, zoals blijkt, hier en daar enigszins verminkt overgeseind. Het woord gramschap was
het woord, waaruit bleek, dat het bevel geen falsificatie was.
3) Hierdoor is de belangrijkste documentatie van de oorlogshandelingen verloren gegaan en moesten
later de gebeurtenissen vrijwel geheel uit het geheugen in rapporten worden vastgelegd.
