Indië koers zette. De Nederlanders keerden onder Wassenaer naar
het vaderland terug en kwamen half November behouden in onze
havens.
In de Noordzee bepaalde de actie zich in dit, evenals het vorig jaar,
tot het jacht maken op kapers, het bewaken van Duinkerken en de
Vlaamse kust, het convoyeren van koopvaarders en het beschermen
van de visserij.
Van enige gevechten, waartoe deze diensten aanleiding gaven, en
die niet steeds in het voordeel der Nederlanders uitvielen, vindt men
de beschrijving uitvoerig in het derde deel van De Jonge's 'Zee
wezen'
De vloot, waarmee men oorspronkelijk gedacht had, de landing
aan de Charente te verrichten, ging het in letterlijke zin weinig voor
de wind. Half Augustus was zij van Portsmouth in zee gestoken,
onder opperbevel van Cloudesley Shovel; over de landtroepen,
althans de Engelse, voerde lord Rivers het bevel. Ter wille van de
propaganda-oorlog werden grote kwantums manifesten en zelfs een
drukkerij meegevoerd, en ook overigens was zij van alles wat een
landingsleger nodig heeft, wel voorzien. Behalve uit een groot aantal
transportschepen bestond zij uit 21 oorlogsschepen, 7 branders, en
10 bombardeergaljoten, benevens brigantijnen en veel platboomde
landingsvaartuigen. Kortom, men krijgt uit alles de indruk van een
goed doordachte, degelijk opgezette onderneming. Onder de 13
regimenten voetvolk, welke geëmbarkeerd waren, waren drie
Nederlandse, n.l. de regimenten Hugenoten van Belcastel, Tor-
say en Lislemarais. Voorts was er het regiment, dat Cavalier in de
Nederlanden en elders, eveneens uit Franse uitgewekenen, had aan
geworven, en dat voor 2/3 door Engeland, voor 1/3 door de Republiek
werd betaald.
Reeds kort na de uitvaart werd de wind zo ongunstig, dat de vloot
weder te Portsmouth moest binnen lopen. De 20e Augustus liep zij
voor de tweede maal uit, doch de opgekomen storm noodzaakte
wederom, na korte tijd de havens op te zoeken, terwijl intussen vrij
wat averij was opgelopen. Nu had een zekere reorganisatie plaats, die
waarschijnlijk in verband stond met de inmiddels veranderde be
stemming. De berichten uit Spanje deden het namelijk wenselijk
achten, de troepen niet in Frankrijk, maar op het Iberisch schierei
land aan land te zetten. Guiscard, wie een zo belangrijke rol bij het
in opstand brengen van zijn landgenoten was toegedacht, en van wie
misschien het gehele plan was uitgegaan, keerde dan ook niet op de
vloot terug, toen zij in September voor de derde maal zee koos. In
de eerste dagen van November arriveerde zij te Lissabon, dus te laat
160