partij gekozen voor Philips van Anjou. Geheel anders dan in de
overige landen waar om de Spaanse nalatenschap werd gestreden,
was hier de volksgeest een factor van doorslaggevende betekenis
gebleken. Slechts de Oostelijke delen der monarchie hadden zich
voor Karel van Habsburg, evenzeer vreemdeling en katholiek als
zijn tegenstander, in de strijd geworpen met een felheid, die men
slechts met enige moeite kan verklaren uit gehechtheid aan ge
westelijke en stedelijke privilegiën.
Stond Philips v thans staatkundig sterker dan ooit, ook in militair
opzicht waren de omstandigheden in zijn voordeel gewijzigd. Het
met de Keizer gesloten ontruimingsverdrag maakte voor Frankrijk
een 20 000 man vrij, en Lodewijk xiv besloot daarom, zijn klein
zoon door een extra versterking van 24 bataljons en evenveel
eskadrons onder aanvoering van 's konings neef, Philips van
Orleans, te doen ondersteunen. Berwick stelde voor, hiervan
14 bataljons te besteden ter versterking van de krijgsmacht, waarmee
hij zelf tegen het koninkrijk Valencia zou opereren, en de overige
10 benevens de cavalerie naar Tudela te zenden, van waaruit de
generaal Legal de onderwerping van Aragon zou beginnen. Een
derde leger was bestemd om onder Noailles van Rousillon uit in
Catalonië binnen te dringen.
Aan de Portugese grens zou De Bay met een kleine macht de
Portugese strijdkrachten in het oog houden. Deze bedroegen niet
meer dan een twaalftal bataljons en een gelijk aantal eskadrons, door
dat vrijwel de gehele mobiele macht, als gevolg van de loop der
gebeurtenissen van het afgelopen jaar, om en bij Valencia stond1).
De geallieerden hunnerzijds waren besloten, wederom de mars
naar Madrid te ondernemen. Hierbij bleek, evenals het vorig jaar,
dat het bezit van het koninkrijk Valencia voor de zaak der gealli
eerden feitelijk meer na- dan voordeel opleverde. Het grondgebied
dat zij hadden te verdedigen, had thans een bovenmatige lengte en
een ongunstige, langgerekte vorm verkregen, en stond aan allerlei
kanten aan invallen bloot. Het gevolg hiervan was, dat indien men
een der beide delen tot operatiebasis koos, in het andere zoveel
troepen moesten worden achtergelaten, dat voor aanvallende hande
lingen slechts weinig beschikbaar bleef. Het gevaar van een on
gewenste verdeling der strijdkrachten lag in deze toestand opge
sloten, een gevaar, nog verergerd door de veelhoofdige leiding,
het euvel waaraan de oorlog in Spanje en Portugal van de eerste dag
aan mank ging.
Berwick, Mémoires I, 383, 384.
214
