mededelingen dienaangaande lopen echter uiteen van tien uur des
morgens tot drie uur in de namiddag. VendÖme zelf zegt in zijn
bericht aan de koning vers les dix heures'. Ook zijn secretaris, de
in later tijd zo befaamde minister Alberoni, noemt dit tijdstip,
doch helaas kan geen van beiden als een betrouwbaar getuige worden
aangemerkt. Meer vertrouwen verdient Biron, die toen hij een
maand later als krijgsgevangene met verlof in Frankrijk vertoefde,
de gehele toedracht aan St. Simon meedeelde, en o.a. dat hij zijn
eerste melding aan Vendome om twee uur had verzonden. In
overeenstemming hiermee is de mededeling van de luit.-generaal
Goësbriand, n.l. 'environ deux heures après midy'.
Volgens Biron's mededelingen aan St. Simon had hij drie achter
eenvolgende meldingen verzonden. De eerste twee weigerde Ven
dome te geloveneerst bij het ontvangen der derde melding steeg
de maarschalk te paard, en zond hij de rapporterende officier terug
met de opdracht aan Biron, de overgegane troepen aan te vallen.
Nu de onaangename verrassing niet meer viel te loochenen, werd
tevens spoed gezet achter het overgaan der nog resterende troepen.
Tijdens het ontvangen der meldingen waren de meeste afdelingen
reeds over de rivier; om drie uur, zo zegt Goësbriand, was het
gehele leger aan de overzijde, waarna de bruggen werden afge
broken. Terwijl Vendome thans evenals Puysegur en andere
generaals ter verkenning vooruit reed, nam het leger, waarbij de
hertog van Bourgondië en de prinsen zich ophielden, voorlopig
een stelling in op de hoogterug van Huysse, achter de beek de
Norken x).
Het terrein, waarop zich de slag zou afspelen, kan men misschien
het best karakteriseren als een uitgestrekte, van de hoogteruggen
van Wannegem en Oycke langzaam naar de Schelde aflopende, over
het algemeen goed begaanbare vlakte, die door enige in de Schelde
uitstromende beken in sectoren verdeeld wordt. Een dier beken
is de Norken, die in een richting Zuidwest-Noordoost ongeveer
naar Gavere stroomt. Links hiervan en met de Norken als front
hindernis stond het Franse leger, ten dele op een hoogterug, in een
9 Omtrent de tijd, waarop de Fransen de Schelde passeerden zijn de opgaven zeer verschillend en
van Franse zijde, aangezien hierbij het krijgsbeleid van Vendome in het geding is, blijkbaar niet
steeds te goeder trouw. Marlborough bericht, dat de vijand reeds vier uur des morgens de Schelde
begon te passeren (Murray IV-109iij). Volgens de berichten van de ged. te velde aan de St. Gl. en
van Geldermalsen aan de R.v.St. ontving men 9 uur bericht van de voorhoede dat de vijand over de
Schelde was. Ook Vleertman (Eur. Mere.-20) spreekt van 'met het aanbreken van den dag'.
aarentegen berichten d'Artaignan en Goësbriand dat het leger te tien uur uit het kamp (dat nog
op enige afstand van de rivier was gelegen) vertrok (Arch. Nat8 Guerre A 1, resp. 2081 nr 78 en
2108 nr. 30).
Zeker is, dat men pas haast begon te maken, toen de melding van Biron werd ontvangen.
299
