De meeste generaals stonden dan ook aan Berwick's zijde, en
Vendome gaf in zoverre toe, dat hij bevel gaf tot het maken van
'ouvertures', wat neer kwam op het voorlopig uitstellen van de
aanval. Hij bleef echter van opinie, zodra mogelijk de slag te wagen.
De slag niet aandurven toch, zou, waar de ogen van geheel Europa
op de legerkampen bij Rijssel waren gericht, een grote morele
nederlaag betekenen, en bovendien zou men voor de vraag staan,
wat verder met het leger te beginnen. De reusachtige verantwoorde
lijkheid van een beslissing was te veel voor de zwakke schouders van
de kleinzoon van Lodewijk xiv, en derhalve werd besloten een
koerier naar het hof te zenden om het besluit van de koning te ver
nemen. De geweldige spanning, die te Versailles heerste, de wilde
geruchten, welke er de ronde deden, het gestook van de 'cabale'
tegen de povere figuur van Bourgondië, dit alles schildert St.
Simon in levendige kleuren. Reeds de 8e 's morgens was de koerier
terug met het antwoord van de koning. Het luidde, dat de aanval
moest doorgaan, en dat de minister van oorlog zou overkomen om
's konings bedoelingen nader toe te lichten; in werkelijkheid: de
toestand in ogenschouw nemen1).
Chamillart verscheen, met prijzenswaardige spoed, reeds de 9e
in het legerwij willen thans echter eerst zien wat intussen in het
andere kamp voorviel.
De geallieerde krijgsmacht stond de je tot de middag toe in slag
orde en rukte in toen de vijand niet opdaagde. Ook de 6e stonden
de troepen voor dag en dauw onder de wapenentoen de vijand
zich wederom stil hield, achtten Marlborough en Eugenius de
kans, dat het alsnog tot een slag zou komen, aanmerkelijk vermin
derd, en nog de zelfde dag keerden de 26 bataljons en de helft van
de cavalerie van Eugenius naar hun kamp binnen de insluitingslinie
terug. Intussen was reeds de vorige dag begonnen met het opwerpen
van veldversterkingen voor de opstelling van het observatieleger,
hetgeen nodig was om de numerieke minderheid te compenseren,
en het beleg te kunnen voortzetten. De 7e hadden de werken reeds
een sterkte bereikt, voldoende om de vijand voorlopig van een
aanval te weerhouden.
Aan alle pogingen tot ontzet zou een einde komen, indien het
gelukte, de stad tijdens de thans ingetreden pauze de vlag te doen
strijken. De kansen hiertoe beoordeelde men aan de zijde der be
legeraars algemeen te gunstig. Het tot nog toe betrekkelijk voor-
349
Berwick Mem. II, 26-29. Pelet VIII, 8^-95, a.w. de brieven van Vendome, Berwick, en Bour
gondië aan de koning en Chamillart.
