'The Duke never fails to give thanks after victory and success. But
these things are mocked and ridiculed in our army', evenals wij aan
Franse zijde de 'libertijnen' zien spotten met de processie, waaraan
Bourgondië in Doornik deel nam1).
Intussen achtte de Franse koning de tijd gekomen, het leger uiteen
te doen gaan. De 28e November en volgende dagen gaan de strijd
krachten van Vendome terug op Douai, waar zij, bij gebrek aan
tenten die vermoedelijk, zoals veelal na een langdurige veldtocht,
vergaan waren - in de omliggende dorpen moesten legeren. In
Doornik, Bergen en Condé blijven nog detachementen cavalerie
achter om de convooien der tegenpartij te verontrusten. Haute-
fort was teruggetrokken op Bergen, waar ook Maximiliaan van
Beieren zich weer vestigde, en vandaar op Douai, evenals Alber-
GOTTI.
Bourgondië vormde voor het laatst nog een plan om van La
Bassée uit tegen Rijssel op te rukken, doch toen bericht werd, dat
Eugenius 12 a i j 000 man versterking uit het leger van Marl
borough had ontvangen, en verkenningen uitwezen dat men in
het terrein op moeilijkheden zou stuiten, werd ook van dit voor
nemen afgezien. De 4e December kwamen uit Versailles de be
schikkingen voor de winterkwartieren. Bourgondië was reeds
bezig met enige hieruit voortvloeiende maatregelen, toen bekend
werd, dat bij de geallieerden het voornemen bestond, na de in
neming der citadel tot het beleg van Gent en Brugge over te gaan.
Vendome, die aanstonds besefte wat hier op het spel stond, stelde
voor, de uitvoering van het fatale besluit van de koning op te
schorten, en twintig bataljons welke bestemd waren, in Artois te
overwinteren, naar de streek van Nieuwpoort en Veurne te zenden,
om deze a portee van de bedreigde steden te hebben. Hij nam zich
voor, zelf naar Gent te gaan, trachtte Bourgondië over te halen,
voorlopig nog te Arras te blijven, en de cavalerie zodanig te legeren,
dat zij snel kon worden samengetrokken.
De koning, misschien mede beïnvloed door de adviezen van
Bourgondië, welke tegengesteld luidden aan die van Vendome,
bleef bij zijn besluit. Hij verbood zelfs nadrukkelijk het zenden van
versterking aan la Mothe; werd deze achter het kanaal Gent-
Brugge aangevallen, dan moest hij zich met de beschikbare troepen
zo goed mogelijk verdedigen zonder hen in de waagschaal te stellen,
en zich overigens tot het verdedigen van Gent en Brugge bepalen,
welke steden van een voldoende voorraad levensmiddelen moesten
42 s
x) Murray IV-331, 332; Trevelyan, 'Ramillies' 373.
