bevonden zich hiertoe openingen (portes d'attente') in de be
kledingsmuur. Voegen wij bij dit alles nog de gangen die zich be
vonden onder de bastions, de ravelijnen en lunetten, en een 300 m
lange gang naar het werk Le Paté, en bedenken wij dat al deze
gangen gemetseld en sommige nog geplaveid waren, dan moet het
geheel een kolossale arbeid hebben vertegenwoordigd. In de
grachten waren op enkele plaatsen bassins, om het grondwater, dat
door de gangen zijn uitweg zou zoeken, op te vangen. Alles was er
verder op berekend, de mijnen zo laag mogelijk aan te leggen, in
elk geval onder die van de tegenpartij. De gangen onder de esplanade
hadden niet minder dan 33 a 40 voet grond boven zichdie aan de
buitenzijde minder, doch hier werd de diepte bepaald door de
aanwezige wellen en grondwater.
Hoe goed het door Megrigny ontworpen stelsel doordacht
was blijkt wel hieruit, dat het tot diep in de 19e eeuw heeft stand
gehouden. Men vindt het b.v. in hoofdzaak nog terug in het ten
onzent gebruikte 'Handboek van den Mineur van 1863 x).
Gedurende de aan het openen der loopgraven voorafgaande dagen
viel weinig van betekenis voor. Het achterwege blijven der in deze
periode gebruikelijke grote uitvallen vindt zijn verklaring in de
zwakheid der bezetting.
Surville vroeg bij het naderend gevaar paspoort voor het vertrek
der in de stad aanwezige dames, wat Marlborough op de hem
eigen hoffelijke wijze toestond. Een bevredigend antwoord ont
vingen ook de bisschop en het kapittel van Doornik op hun verzoek
om de eerbiedwaardige hoofdkerk, die haar stichting tot de dagen
van koning Childerik opvoerde, bij een bombardement te ontzien.
Aan de artillerie werden dienovereenkomstige orders gegeven 2).
Een 'inconvenient' was voor de belegeraars, dat de oudste
directeur des Rocques de bij het springen over een sloot een
been brak. Men vreesde hierdoor ernstige moeilijkheden in de
leiding te zullen ondervinden, doch gelukkig kon des Rocques,
dank zij zijn grondige kennis van de aanvals- en verdedigingswerken,
vanaf zijn bed de nodige orders en aanwijzingen blijven geven 3).
Elf uur des avonds van de 7e Juli, dus nog vóór de aankomst der
artillerie, werden de loopgraven geopend, en wel in drie attaques.
Hierdoor dwong men de vijand, zijn toch reeds niet sterke krachten
488
O O 11111
1) plans van de vesting en de citadel bij Rousset en in de atlas van Fricxverscheidene in de collectie
Bodel Nijenhuis te Leiden.
2) Murray IV-^29, £30; id. p. £27.
3) Quincy VI-164 noemt nog de ingenieurs Sas v. d. Bosch en Hartel.
