vijand de stad slechts op twee wijzen naderen: uit Oostelijke rich
ting, nabij Bouchain of Valenciennes de Schelde te zijn overgegaan,
of wel over Arras en door de vlakte van Lens. In beide gevallen gold
het voor de geallieerden, een positie in te nemen, waarin zij de
vijand met vertrouwen konden afwachten. Dat hij tot de aanval op
een dergelijke stelling zou overgaan was niet waarschijnlijkalle be
richten toch luidden in deze zin, dat Villars door samentrekking
van alle troepen, die elders ook maar enigszins gemist konden wor
den, een zo sterk mogelijk veldleger bijeen zou brengen, doch het
risico van een slag zou vermijden. Dat de bondgenoten hunnerzijds
tot de aanval zouden overgaan, was in beginsel evenmin te verwach
ten. Bij Eugenius althans gold als vaste stelregel'wann man mit
einer Belagering engagiret ist, dass man alle andere impegni evitiren,
sich aber darbey allezeith an solche Orth und Endt postiren sollte,
wo man den Feind erwarten könnte und sich nit selbst in Was
einlasse, ausser es thate sich etwan ein guter Vortheil oder Gelegen-
heit solchergestalten ereignen, dass man einen glücklichen Ausschlag
verhoffen khönte'1). De reden ligt voor de hand: slag leveren
moet men slechts doen met concentratie van alle krachten, wat niet
mogelijk is zolang men strijdkrachten voor een beleg moet reser
veren. In het onderhavige geval kwam er nog bij, dat de verbindin
gen met Rijssel en Doornik moesten worden beveiligd, en het leger
nog niet geheel voltallig was enige Paltsische en Hessische troepen,
en naar het schijnt ook de Pruisische recruten, waren nog onder
weg 2).
De door de geallieerden te volgen gedragslijn vindt men met
grote waarschijnlijkheid in een anonyme memorie, getiteld 'Con
siderations au sujet du siège de Douay. Fait le 16 Mai 1710'. Zou
de vijand het ontzet beproeven van de kant van Valenciennes, dan
kon men hem in de circumvallatielinie afwachten. Deze kon met
weinig troepen worden verdedigd, doordat de halve ruimte (tussen
de Scarpe en de Molinet) door moerassig terrein werd ingenomen.
De vijand hier tegemoet gaan was niet raadzaam, daar de voor
waarden voor onderhoud en fourage hier zeer ongunstig waren, en
men dus na zekere tijd voor de keus zou staan, de vijand tegen wil
en dank in een sterke positie aan te vallen of wel in de circumvallatie
terug te trekken, tot schade voor de reputatie van de bondgenoten.
Meer waarschijnlijk was een vijandelijke opmars in de vlakte van
Lens. In dit geval zou men een voorwaartse stelling innemen tussen
Hennin-Lietard en Vitry, die de gehele ruimte tussen het Deule-
Feldzüge XII, Suppl4 p. 257.
2) Murray V-22.
610
