Bij de attaque van de Porte Notre Dame was men in de nacht van
22 op 23 September begonnen aan een logement op de voorgracht,
toen om twee uur des nachts de eerste uitval plaats had, met 7
compagnieën grenadiers als eerste echelon en 4 bataljons ter onder
steuning. De Fransen, met de bajonet op het geweer of met storm-
seizen gewapend, naderden zonder schieten, overvielen en ver
joegen of doodden de arbeiders, vernielden een deel van het be
gonnen werk, en keerden met enige gevangenen terug. Zij verloren
volgens eigen getuigenis 2oa2j doden en gewonden. De geallieer
den telden volgens de Europische Mercurius 9 doden en 8 ge
wonden; het Franse journaal spreekt echter van 80 doden1).
In de nacht van de 23e heeft een tweede uitval plaats, onder de
brigadier Flavacourt. De belegeraars waren thans echter beter op
hun hoede dan de vorige nacht, zodat de aanval na een scherp ge
vecht werd afgeslagen. Aan de zijde der geallieerden onderscheidden
zich hierbij het Pruisische regiment Jung-Dohna, dat 40 man aan
doden en gewonden verloor, en het Staats-Zwitserse, dat aange
voerd werd door de kolonel Dohna Ferrassieres. De uitvallers
verloren, behalve enige doden, een aantal gevangenen 2).
De volgende nacht maakte de vijand alweer aanstalten tot een
uitval, die echter niet tot uitvoering kwam, doordat de arbeiders
zich reeds gedekt hadden. De toestand bleef bij de rechter attaque
echter gevaarlijk, doordat men hier geen derde parallel had aan
gelegd, doch vanuit de tweede met zigzagloopgraven rechtstreeks
naar de voorgracht avanceerde.
Dientengevolge ontbrak het aan een geschikte opstelling voor de
dekkingstroepen. Het is wederom Landsberg, als oudste ingenieur
bij de rechter attaque ingedeeld, die op deze fout opmerkzaam
maakt 3).
Bij de linker attaque gold het wederom de aanval op de linker
redoute en de aansluitende linie. Na een mislukte poging in de
avond van de 2^e zou in de vroege morgen van 27 September de
bestorming geschieden, en wel in twee colonnes, een tegen de
redoute, een tweede tegen de linie. Beide bestonden uit achtereen
volgens jo grenadiers, 100 fuseliers en 100 arbeiders, benevens 100
arbeiders aan elk van de twee bruggen. Volgens de beschrijving,
waren deze 'secrete bruggen' een soort van vlotbruggen, bestaande
uit houten drijflichamen van 1 2 bij 6 voet, die naar behoefte aan
677
blesséz et un grand nombre de travailleurs'. Voorts: Journaal 23 September; Verbaal ged. i£ Sep
tember; Eur. Mere. 279; Murray V-161, 162.
x) Eur. Merc. 278; Journaal 22 Sept.
2) Eur. Mer. 279; Journaal 23 September.
3) Verbaal ged. 2$; September; Landsberg, Nouvelle Manière 6
