naar Olivenza, De Bay naar Talavera, ten Oosten van Badajoz, terugkeerde. Het enig resultaat was deerlijke verwoesting van het land aan weerskanten van de grens. Reeds de 14e ging Villaverde ten tweeden male over de Guadiana, naar het schijnt op aandrang van Portmore. Ook nu kwam het niet tot een gevecht, en weldra maakte de zomerhitte ook aan deze operatie een einde. In de herfst hadden wederom enige bewegingen plaats, waarbij beide legers elkaar observeerden en defensief bleven. In October betrokken beide de winterkwartieren. In het Noorden waren intussen nog enige acties voorgevallen, die men tot de kleine oorlog kan rekenen, en welke gevoegelijk onbe sproken kunnen blijven DE BOVEN-RIJN EN ITALIË In Zuid-Duitsland hadden de troepen van Keizer en Rijk zowel als die van de zonnekoning de winter van 1710 op 1711 in diepe rust doorgebracht, de eersten beveiligd door de zogenaamde Ettlinger linies, de laatsten achter de linies van de Lauter. De graaf van Gronsfeld, die het vorig jaar het Rijksleger had aangevoerd, werd dit jaar, op aandringen van Eugenius van Savoye, vervangen door de energiekere hertog van Wurtemberg. Het scheen dat door de dood van keizer Jozef 1, op 17 April, het Zuidduitse oorlogstoneel een grotere betekenis zou krijgen. Er moest immers gerekend worden op Franse actie, met name tegen Frankfort, waar de keizerskroning moest plaats hebbende bescherming dier stad gold dan ook voor dit jaar als de voornaamste taak voor het Rijksleger. Wij zagen reeds dat prins Eugenius enige dagen na de dood van de keizer de Ettlinger linies inspecteerde en enige regelingen maakte ten bate der verdediging. De 18e Mei concentreerde het Rijksleger, ter sterkte van 38 bataljons en 64 eskadrons, zich in een kamp te Muggensturm bij Rastadt. De Fransen bepaalden zich er toe, ter wille der foerage, enige detachementen, voornamelijk uit cavalerie bestaande, bij Kehl en elders over de Rijn te doen gaan. Met een partij van deze deta- HOOFDSTUK VIII Voor de oorlog in Portugal: Feldzüge 414—417. Brieven van Schoonenberg aan Heinsius, Lissabon 10, 31 Maart, 12 Mei, 16 Juni 1711 (Heins. arch. 1637). 87

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

NIMH | 1964 | | pagina 111