boven werd gekeerd deerde noch Swift, noch St. John. De hoofd
zaak was, dat deze beweringen, in populaire, pakkende en humoris
tische stijl voorgedragen, er bij het tot achterdocht jegens vreemde
lingen, en vooral de Hollanders, spoedig geneigde Engelse publiek
gemakkelijk in gingen l).
De Whigs, niet in staat in de publicistische strijd een gelijk
waardige kracht tegenover Swift te stellen, en in het Lagerhuis
ver in de minderheid, zetten de kamp nog in het Hogerhuis voort,
waar de malcontente Tory Nottingham hun partij had gekozen.
Ook Marlborough voerde hier voor hen het woord. Hoewel
hij voor geen der partijen feitelijk sympathie koesterde, hielden zijn
verleden en de gehele loop der gebeurtenissen hem aan de zijde
van de Whigs, van de Grote Alliantie, van zijn krijgsmakker
Eugenius en van de keurvorst van Hannover, de toekomstige
troonopvolger.
Harley, in deze tijd tot graaf van Oxford verheven, onder
kende het gevaar dat in het Hogerhuis dreigde. Hij bewoog de
koningin tot het aanstellen van een twaalftal nieuwe peers, die de
meerderheid der Tories ook hier buiten twijfel stelden. Tevens
achtte het ministerie thans de tijd gekomen een einde te maken
aan Marlboroughs positie als opperbevelhebber, nadat zijn
staatkundige rol als leider der Grote Alliantie reeds anderhalf jaar
eerder was uitgespeeld. Gezien de nieuwe koers, waarbij de strijd
niet meer in de eerste plaats ging tegen Frankrijk, maar tegen
de Whigs en de bondgenoten, kon Marlboroughs vervanging
als een politieke noodzakelijkheid gelden. Ongetwijfeld paste hij
niet in de rol, die men verder aan de Britse strijdkrachten had toe
gedacht. De wijze waarop de zaak werd aangevat strekt echter de
Tories al evenmin tot eer als hun gehele politiek in deze tijden. Het
middel tot verwijdering van de kapitein-generaal was een aanklacht
wegens fraude, die men in Januari 1712 in het Lagerhuis op touw
zette. Hij had bij de contracten met de provediteurs Machado en
Solomon Medina een zeker percentage bedongen voor persoonlijk
gebruik, en tevens, bij de capitulaties tot aanneming van vreemde
troepen, 2% procent op dezelfde wijze. Wat het laatste betreft
kon de hertog zich afdoende rechtvaardigen: reeds in 1702 had de
koningin deze transacties goedgekeurd als middel tot het ver
krijgen van geld voor 'intelligence' en 'secret service'.
95
x) Trevelyan p. 100, 192, 193. Van Swift is ook het pamflet 'Some remarks on the Barrier treaty',
vertaald in Eur. Merc. 231 vlg. Van zijn medestander Arbuthnot de 'History of John Buil'. De
naam is sedert voor Engeland in zwang gebleven. De Republiek wordt er in opgevoerd als 'Nicolas
Frog' (Trevelyan 204; Arend 970).
Over Swift en zijn geschriften uitvoerig bij D. Coombs in 'The conduct of the Dutch' p. 277-284.
