zouden de gevolgen zijn geweest, indien Ormond werkelijk,
overeenkomstig de bedoeling van zijn lastgevers, met bijna het
halve leger was weggetrokken, de bondgenoten in het vijandelijk
land, met de Franse vestingen in de rug achterlatende? Niettemin
bleef de toestand ernstig, en de vooruitzichten waren donker. Reeds
dadelijk stond men voor de vraag der broodvoorziening en soldij
betaling der troepen, die de Keizer en de Republiek zouden moeten
overnemen. Geen eenvoudige zaak bij de traditionele armoede der
Oostenrijkse schatkist en de enorme schuldenlast der Verenigde
Provinciën. Alleen voor het verdere gedeelte van 171 2 was hiertoe
reeds 2% miljoen gulden nodig. Voorts had men voor het ogenblik
wel de steun der vreemde generaals, maar hoe zouden de betrokken
principalen reageren? Welke weerslag zou het thans voor ieder
zichtbare uiteenvallen der Grote Alliantie hebben in het kamp der
bondgenoten en in geheel Europa? En tenslotte, zou de oorlog
zonder Engeland op de duur zijn vol te houden?
Te land hadden de overgebleven geallieerden, met het veldheers
genie van Eugenius, voorlopig nog sterke troeven in handen,
maar ter zee zou de deerlijke verzwakking zich wreken, welke de
laatste jaren het deel was geweest van de Staatse zeemacht. En dan
viel uiteindelijk nog te rekenen met de mogelijkheid dat het
Britse ministerie, van welks gezindheid men alles meende te kunnen
verwachten, de renversement des alliances' zou voltooien en zijn
zee- en landmacht ten voordele van Frankrijk in de schaal zou
werpen.
Al deze vragen moesten de regeringen, zowel te Weenen als in
Den Haag, met grote zorg vervullen. De voornaamste voorvechter
van het thans gekortwiekte bondgenootschap was in deze kritieke
dagen prins Eugenius, en het enig lichtpunt de eensgezindheid,
vooralsnog, tussen de Keizer en de Staten. Op deze grondslag wilde
de prins een nieuwe, hechte alliantie opbouwen. Volgens hem had
dit reeds veel eerder moeten geschieden, daar de gehele ontwikke
ling te voorzien was geweest. Maar nu was dan ook geen tijd te
\eiliezen: voortdurend dringt hij, bij de keizer en bij Sinzendorf,
aan op 'starke Remedia', op 'einen unverzüglichen Entschluss und
sofort ein wohlausgemachtes Concert, damit ein jeder wissen
moge, was er zu hoffen und zu praestiren habe'. Ook de Staten en
hun Gedeputeerden zagen in dat, wilde men niet aanstonds gedwon-
tui zijn te capituleren op de voorwaarden welke Engeland en
Frankrijk voorschreven, standhouden aan de zijde van de Keizer
en krachtig voortzetten van de veldtocht het enig mogelijke was.
De 26e zou Orkney met 10 bataljons naar Duinkerken ver-
173
