naar de schatting van Villars een 200 man. De verliezen der
verdedigers vinden wij niet vermeld1).
Thans gold het nog de grachtovergang te bewerkstelligen, en
in een tijd waarin het gezegde opgeld deed'Bedekte weg verloren,
alles verloren', moet men het in yvoy waarderen, dat hij de ver
dediging na de storm van de 29e nog enige dagen heeft volgehouden.
De aanval richtte zich nu tegen de rechterface van het bastion
Soyer, ter rechterhand van de poort van Valenciennes. De ie Octo
ber werkten de belegeraars aan twee batterijen: een bresbatterij
op de contrescarp tegenover de genoemde face, en een tweede
op de kruin van het glacis, die de flank van het nevenbastion, van
waaruit de bres werd besteken, onder vuur nam2).
De 2e konden beide batterijen het vuur openen. De 3e werd met
bet leggen van een brug of dam begonnen. Villars had intussen de
gracht laten peilen, waarbij bleek dat er slechts drie voet water
stond. Daar inmiddels ook voldoende bres was geschoten, liet de
maarschalk de 4e alles gereedmaken voor de uiteindelijke bestor
ming. Hoewel het bastion nog door een retranchement was af
gesneden, wilde yvoy het hierop niet laten aankomen. Dergelijke
retranchementen toch golden slechts als een allerlaatste nood-
middel, en er is dan ook geen geval in deze oorlog bekend, waarin
de verdediger in een zodanig werk heeft stand gehouden. Om vier
uur des namiddags van de 4e liet yvoy de chamade slaan.
Villars weigerde het aanbod van een capitulatie en eiste daaren
tegen het onmiddellijk inruimen van een poort, yvoy moest zich
hierin wel schikken, en het garnizoen, tot 1 ^oo man geslonken,
werd in krijgsgevangenschap naar Reims gevoerd; 500 man bleef
gewond of ziek in de hospitalen achter.
Valory werd voor zijn verdiensten bij het beleg beloond met
het gouvernement. De overwinnaars vonden een grote hoeveelheid
geschut in de stad, echter grotendeels zonder waarde. Van de 96
Hollandse kanonnen en mortieren waren geen twintig meer bruik
baar, en het Franse geschut hadden de belegerden vrijwel niet
gebruikt, omdat het reeds bij het eerste beleg te veel geleden had 3).
Bedenkt men dat yvoy met zijn zes bataljons de weerstand vier
dagen langer heeft volgehouden dan de meer dan twee maal zo
sterke bezetting van Labadie dan komt men tot de gevolgtrekking
dat hij de verdediging op verdienstelijke wijze heeft gevoerd.
1) Villars aan Lod. XIV, 30 September bij Pelet 524 vlg. Vie de Villars II-239.
2) Voor de plaats der batterijen zie men de kaart bij Rousset.
3) Pelet 116; Vie de Villars II-240. Voor de artillerie zie noot 2 op pag. 232. Yvoy aan Heinsius,
Doornik 16 October (Heins. arch. 1699). Yvoy a.d. St.Gl. 6 October (St.Gl. 8230).
23^
