6
Ter inleiding
zo ook een betere dekking van de rechterflank van het Duitse operatiegebied ver
zekerd zou zijn. Daartoe zou Nederland in beginsel bezet worden tot aan de Greb
bestelling.
Aan de in dit stadium van voorbereiding tegen Nederland te ontwerpen operaties
werd derhalve slechts een defensieve betekenis toegekend. De rest van Nederland,
inclusief de gehele Vesting Holland, kreeg toen nog weinig aandacht van Hitier;
zij werd althans in eerste instantie buiten de Duitse plannen gehouden. Vermoede
lijk echter op aandringen van het O.K.L., dat voor het luchtoffensief tegen Enge
land belang had bij het bezit van de Nederlandse vliegvelden, werd de mogelijk
heid van verdergaande verovering van Nederland opengehouden, wat als volgt in
het plan van 19 oktober 1939 was opgenomen: 'Jede Möglichkeit, durch diese
Linie Grebbestelling) und durch das zur Überschwemmung vorbereitete Ge-
biet beiderseits Utrecht vorzustoszen, gegebenenfalls zu Besetzung Amsterdam
und Rotterdam zu schreiten, ist auszunützen. Die erforderlichen Verstarkungen
werden alsdan zugeführt werden. Die Provinz Groningen ist durch schwache
Krafte zubesetzen'1.
Vermoedelijk werd de mogelijkheid ons gehele land offensief als aanvalsbasis tegen
Engeland te gebruiken nog niet al te serieus overwogen, omdat de Duitse Leider
nog steeds met de gedachte speelde met Engeland wel tot een vergelijk te kunnen
komen.
De noordelijke vleugel van het Duitse leger moest snel door Limburg en Noord-
Brabant oprukken om de in Noord-België te verwachten Frans-Britse strijd
krachten, tegelijk met het Belgische leger te verslaan.
Reeds spoedig verdwijnt het Nederlandse gebied bijna in zijn geheel weer uit het
Duitse operatieplan, want reeds op 29 oktober 1939 worden enkele wijzigingen
aangebracht in de Aufmarschanweisung 'Gelb' van 19 oktober van dat jaar. Uit die
wijzigingen komt duidelijk naar voren dat het accent, dat aanvankelijk lag op de
behoeften van de Luftwaffe, weer wordt verlegd naar de doelstellingen van de
landstrijdkrachten, waardoor het plan niet alleen omvangrijker, maar ook posi
tiever wordt. Er is thans veel meer sprake van beslissende offensieve operaties. Het com
promis tussen aanval en verdediging verdwijnt uit het plan.
Omtrent die wijzigingen schrijft Von Manstein: 'Am 29. Oktober wurde diese
erste (am 19. Oktober herausgegebene) Aufmarschanweisung dahin geandert, dass
Holland zunachst aus dem Spiel bleiben sollte. Es ist möglich, dass dies auf Vorstellungen
1 'Van iedere mogelijkheid op te rukken door deze stelling en het ter inundatie voorbereide gebied
ter weerszijden van Utrecht of eventueel over te gaan tot bezetting van Amsterdam en Rotterdam,
moet worden geprofiteerd. De vereiste versterkingen zullen dan worden aangevoerd. De pro
vincie Groningen ware door zwakke strijdkrachten te bezetten'.