83 Algemene oriëntering De waarnemingsdienst werd voornamelijk verricht door de 146 luchtwachtposten. Zoals de eerder genoemde kaart aangeeft, waren deze posten zodanig verspreid op gesteld langs de landsgrenzen en in het binnenland, dat het in het algemeen mogelijk was om tijdig op de hoogte te komen van het verschijnen en van de verdere bewe gingen van vijandelijke luchtvaartuigen. Daartoe droeg vooral de hoge opstelling van de post bij Het belangrijkste facet van de dienst bij de luchtwachtposten was - zowel bij dag als bij nacht - het onafgebroken waarnemen van het luchtruim, waartoe het perso neel was ingedeeld in vier ploegen. Deze ploegen verrichtten hun dienst bij toer beurt, respectievelijk onder bevel van de postcommandant of van een der drie aan gewezen ploegcommandanten. De waarneming geschiedde steeds door twee manschappen, die gezamenlijk de uit kijk- en luisterdienst verrichtten. Zodra een van hen één of meer luchtvaartuigen waarnam, dan wel het geluid van vliegtuigmotoren hoorde, waarschuwde hij de ploegcommandant, die dan met behulp van zijn kijker en eventueel van andere ter beschikking gestelde instrumenten (hoogtemeter 't Hart) zo nauwkeurig mogelijk diende vast te stellen het aantal waargenomen luchtvaartuigen de nationaliteit ervan de soort dér luchtvaartuigen de vliegrichting (en) en de vlieghoogte (n). Indien bij duisternis of slecht zicht alleen het motorgeronk van een of meer vliegtui gen werd gehoord, moest de ploegcommandant zo goed mogelijk de vermoedelijke vliegrichting trachten vast te stellen. Vanzelfsprekend mocht de verzending van de meldingen niet worden uitgesteld totdat alle gewenste gegevens waren verkregen; het ging er in de eerste plaats om de meldingen uiterst snel en zo volledig - als moge lijk was - door te geven. De meldingen van de eenentwintig marine-kustwachtposten omtrent het verschij nen van luchtvaartuigen geschiedden op ongeveer dezelfde wijze als voor de lucht wachtposten was voorgeschreven. De derde categorie van waarnemingsorganen werd gevormd door de luchtwachtde- tachementen op de vliegparken (-velden). Hoewel hun eigenlijke taak bestond uit het melden van de start en de landing van eigen vliegtuigen, hadden zij daarnaast op dracht te letten op het overvliegen van eigen en vreemde vliegtuigen. Daar de meldingen over vliegtuigbewegingen slechts waarde hadden, indien zij zo snel en volledig mogelijk werden doorgegeven aan de organen, die belast waren met de verdere behandeling van deze berichten (de drie H.L.B.'s en het C.L.B.), waren de luchtwachtposten en de marine-kustwachtposten, alsmede de luchtwachtde- tachementen, aangesloten op het rijkstelefoonnet, zodat elke post en elk detache-

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

NIMH | 1970 | | pagina 97