De eerder besproken Catalina brengt ons terug naar het „vliegbotentijdperk" van de MLD. (zie „Nieuws brief nr. 8 van januari 1984 en nr. 11 van oktober 1984 je Dornier Wal was de eerste grote vliegboot die bij de MLD veelvuldig in het voormalig Ned. Indië sedert 1926 in gebruik was. Aanschaf van deze vliegboot lag in het kader van de marineplannen, waarbij de MLD met deze vliegtuigen de gehele archipel moest bestrij ken. In totaal werden 46 Wal's aan de MLD geleverd. De eerste werden in Pisa gebouwd, daar het Duitsland nog niet was toegestaan na de eerste wereldoorlog dergelijke vliegtuigen te maken. Daarna werd de pro ductie overgebracht naar Aviolanda te Papendrecht, dat uitstekend geoutilleerd was om de lichtmetalen constructies uit te voeren die toendertijd in zwang kwa men. Oorspronkelijk was de Do-(7) Wal ontworpen als post/passagiersvliegtuig voor de lange afstand. Uniek was dat het vliegtuig van enige schepen, die voorzien waren van een catapult, kon worden gelanceerd om aldus de tijd van aflevering van post te bekorten. Maar ook zonder catapult werd over de Oceaan gevlogen, owel naar de VS als naar Zuid-Amerika. En dat er lange afstanden konden worden overbrugd bewees de vlucht van drie Wal's van de M LD in 1929 die van Nederland naar Java vlogen. Voor zijn tijd was de Wal zeer modern met een lichtme talen bootromp waaraan de „stummels" waren beves tigd, de drijvers die als kleine vleugels uit de romp sta ken en waaraan de Wal zijn grote zeewaardigheid dankte, maar ook de mogelijkheid om in een bocht te starten. Was de lengte van het toestel circa 17.75 meter, de vleugel had afhankelijk van de versie een spanwijdte van 22.50 tot 27 meter. Die vleugel was van een gemengde constructie en was bespannen met doek. Bovenop de vleugel stonden de twee motoren in tandem opgesteld, Lorraine motoren die ieder circa 450 pk gaven, bij de laatste 6 toestellen 600 pk. Onge woon voor hedendaagse begrippen was het mogelijk in de lucht via een laddertje naar de motoren te gaan en die bij te stellen. De snelheid van de Wal was maxi- num zo'n 180 tot 220 km/u, terwijl de kruissnelheid zo'n 135 tot 180 km/u bedroeg. Het plafond lag op circa 3500 meter en de stijgsnelheid was zeer beschei den, n.l. 2000 meter in 161/2 minuten De vliegduur was zonder extra tanks tenminste 1 2 uur. Haperde een motor, dan was men verplicht op zee te landen, daar éénmotor-prestaties het niet mogelijk maakten om door te vliegen. Met enige mitrailleurs in neus en op de romp, en een bommenlast van maxi maal 800 kg was de Wal in zijn tijd een echte „lange arm" van de Koninklijke Marine. De grote ervaring die de M LD met vliegboten verwierf moet voornamelijk aan de Dornier Wal worden toege schreven, een ervaring die van groot nut bleek toen de oorlog tegen Japan uitbrak, maar aan die oorlog nam geen Wal deel, omdat toen de Do-24K en de Catali- na's al in dienst waren en ook de laatste Wal's volledig waren verouderd. Zo werd in 1926/'27 met nachtvlie- gen begonnen, waarvoor landingslichten werden geïn stalleerd en fakkels en drijflichten werden meegeno men. De gehele Indische Archipel werd door de Wal „opengelegd", waarbij met groepen van drie Wal's „tochten" van enige maanden werden gemaakt en waarbij soms aan boord werd geslapen of eenvoudige accommodatie aan de wal werd gevonden. Talloze on bekende baaien en rivieren werden verkend en be zocht, maar ook over het binnenland van Nieuw Guinea werd gevlogen, alwaar officier vlieger Wissel de meren die naar hem werden genoemd, met een Wal ontdek te Om de vliegtuigen steun te bieden werden steunpun ten en hulpsteunpunten ingericht die afhankelijk van hun importantie niet alleen benzine en smeermiddelen hadden, maar ook reservedelen en munitie en bom men. Een aantal schepen van de toenmalige Goever- nementsmarine vervulde dienst als moederschip, waar mede de flexibiliteit van het opereren met de Wal's verder werd vergroot. Dergelijke schepen hadden meestal reservemotoren aan boord die in geval van nood in een beschutte baai konden worden gewisseld! Operationeel werden vele verkenningen uitgevoerd, waarbij o.m. de nogal nieuwsgierige Japanse vissers in de gaten werden gehouden. Daarnaast werd met de vloot geoefend, hetzij met het eskader of met de onder zeeboten. Tenslotte mag niet onvermeld blijven dat in februari 1933 een Dornier Wal een einde maakte aan de muite rij aan boord van Hr. Ms. De Zeven Provinciën. Als u nog eens door het museum loopt moet U zich eens een Dornier Wal indenken, ja, met open cockpit DORNIER - WAL Duidelijk zijn op deze foto de open cockpit, de „stummels" en de op de vleugel in tandem geplaatste motoren te zien. Boven de ailerons ziet men een deel van hun besturingsmechanisme. Drie Wal's in een formatiestart, zoals veelvuldig destijds werd beoefend.

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Nieuwsbrief Militaire Luchtvaart Museum | 1985 | | pagina 5