Foto 1: Schaalmodel Nederlandse Radar 1938/39. Twee prototypes zijn tijdens de oorlogs dagen verscheept naar Engeland, de rest en alle tekeningen werden vernietigd. Von Weiier en Staal zijn ontsnapt naar Engeland en werden geplaatst bij het ont- wikkelcentrum voor de Royal Navy, HM Signal School te Portsmouth. Ofschoon de Engelsen al enige jaren eerder radar hadden ontwikkeld toendertijd RDF geheten (Radio Direction Finding) had de Nederlandse radar toch een aantal punten die meer geavanceerd waren dan de Engelse. Bij de ontwikkeling zijn de Engelsen begonnen met lange radiogolven, ca. 13 m, en hiermee kan men grote afstanden tegen vliegtuigen bereiken. Uit deze radar was een waarschu wingsradar voor de Engelse Marine ontwik keld werkend met 7 m golven, genaamd type 79B. Dit type radar was vlak voor de oorlog gereed gekomen en hiermee konden afstanden van veel meer dan 100 km worden gereali seerd. De Nederlandse radar was in eerste aanleg bestemd voor de luchtdoelartillerie en werk te met een golflengte van 70 cm. Het afstandsbereik was veel minder, van de orde van 20 km, maar de nauwkeurigheid was groter en als zodanig was deze radar ook geschikt voor vuurleiding toepassingen. Foto 1 laat een model van deze radar zien. De antenne meet ongeveer 3 bij 3 meter en daaruit kan men de rest wel schatten. De antenne werd rondgedraaid met behulp van fietspedalen en in evelatie bewogen met behulp van een handle. Er was een houten loods gebouwd als afscherming tegen nieuwsgierige ogen (Zie foto 2). Zoals gezegd, Von Weiier en Staal waren geplaatst bij HM Signalschool te Portsmouth en Staal heeft daar onder andere gewerkt aan de ontwikkeling van antennes voor de Engelse vuurleidingradar type 285, werken de op 50 cm. Begin 1941 kreeg Staal het idee dat het wellicht nuttig zou zijn om de oorlogsschepen van de Koninklijke Marine in Nederlands Indië te gaan voorzien van radar en hij legde dat idee voor aan Admiraal Fürstner. De Admiraal vond het een goed idee maar hij wou er over nadenken. Enkele maanden later zag Staal de Admiraal op nieuw en vroeg hoever de Admiraal was met zijn nadenken. 'Kalm aan', zei de Admiraal en toen hij tegen het eind van 1941 ten derde maal aan de Admiraal appelleerde, zei deze dat hij niet zo ongeduldig moest zijn en dat er niet zo gauw een oorlog met Japan zou komen. Echter, na Pearl Harbour moest Staal direct per vliegtuig naar Nederlands Indië. De route liep via Lissabon en voor deze reis was een Portugees visum nodig. De Portugezen waren boos op de Nederlanders omdat wij bij het begin met de oorlog met Japan Portugees Timor hadden bezet en ze wei gerden daardoor om een visum te verstrek ken. Zodoende kwam een electronische groep, bestaande uit Ltz 2 Staal, de Ltz 3 Riethof en de sergeant Smit terecht op Hr.Ms. Columbia, een onderzeeboot-moe derschip. De Ltz Riethof was, evenals Ltz Staal, een reserve-officier met kennis van electronica, de sergeant Smit was werkzaam 15

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Nieuwsbrief Militaire Luchtvaart Museum | 1990 | | pagina 15