Foto 1: Schaalmodel Nederlandse
Radar 1938/39.
Twee prototypes zijn tijdens de oorlogs
dagen verscheept naar Engeland, de rest en
alle tekeningen werden vernietigd.
Von Weiier en Staal zijn ontsnapt naar
Engeland en werden geplaatst bij het ont-
wikkelcentrum voor de Royal Navy, HM
Signal School te Portsmouth. Ofschoon de
Engelsen al enige jaren eerder radar hadden
ontwikkeld toendertijd RDF geheten (Radio
Direction Finding) had de Nederlandse
radar toch een aantal punten die meer
geavanceerd waren dan de Engelse. Bij de
ontwikkeling zijn de Engelsen begonnen
met lange radiogolven, ca. 13 m, en hiermee
kan men grote afstanden tegen vliegtuigen
bereiken. Uit deze radar was een waarschu
wingsradar voor de Engelse Marine ontwik
keld werkend met 7 m golven, genaamd type
79B.
Dit type radar was vlak voor de oorlog gereed
gekomen en hiermee konden afstanden van
veel meer dan 100 km worden gereali
seerd.
De Nederlandse radar was in eerste aanleg
bestemd voor de luchtdoelartillerie en werk
te met een golflengte van 70 cm. Het
afstandsbereik was veel minder, van de orde
van 20 km, maar de nauwkeurigheid was
groter en als zodanig was deze radar ook
geschikt voor vuurleiding toepassingen. Foto
1 laat een model van deze radar zien. De
antenne meet ongeveer 3 bij 3 meter en
daaruit kan men de rest wel schatten. De
antenne werd rondgedraaid met behulp van
fietspedalen en in evelatie bewogen met
behulp van een handle. Er was een houten
loods gebouwd als afscherming tegen
nieuwsgierige ogen (Zie foto 2).
Zoals gezegd, Von Weiier en Staal waren
geplaatst bij HM Signalschool te Portsmouth
en Staal heeft daar onder andere gewerkt aan
de ontwikkeling van antennes voor de
Engelse vuurleidingradar type 285, werken
de op 50 cm. Begin 1941 kreeg Staal het idee
dat het wellicht nuttig zou zijn om de
oorlogsschepen van de Koninklijke Marine
in Nederlands Indië te gaan voorzien van
radar en hij legde dat idee voor aan Admiraal
Fürstner. De Admiraal vond het een goed
idee maar hij wou er over nadenken. Enkele
maanden later zag Staal de Admiraal op
nieuw en vroeg hoever de Admiraal was met
zijn nadenken. 'Kalm aan', zei de Admiraal
en toen hij tegen het eind van 1941 ten derde
maal aan de Admiraal appelleerde, zei deze
dat hij niet zo ongeduldig moest zijn en dat
er niet zo gauw een oorlog met Japan zou
komen.
Echter, na Pearl Harbour moest Staal direct
per vliegtuig naar Nederlands Indië. De
route liep via Lissabon en voor deze reis was
een Portugees visum nodig. De Portugezen
waren boos op de Nederlanders omdat wij
bij het begin met de oorlog met Japan
Portugees Timor hadden bezet en ze wei
gerden daardoor om een visum te verstrek
ken. Zodoende kwam een electronische
groep, bestaande uit Ltz 2 Staal, de Ltz 3
Riethof en de sergeant Smit terecht op
Hr.Ms. Columbia, een onderzeeboot-moe
derschip. De Ltz Riethof was, evenals Ltz
Staal, een reserve-officier met kennis van
electronica, de sergeant Smit was werkzaam
15