dagen vakantie bij een bevriende Neder landse ondernemer in de omgeving naar boven laten brengen tot op enige afstand van de radaropstelling en verder de afstand te voet afgelegd. Hij was gekleed in burger. Toen hij aankwam bij de radarinstallatie werd hij onmiddellijk aangehouden door de militair bewaking en in hechtenis genomen omdat men hem voor een spion aanzag. Riethof kon dit misverstand snel oplossen en heeft toen de admiraal op de hoogte gesteld van het hoe en waarom van dit radarstation en het strategisch belang ervan. Hij bleek danig onder de indruk. Niet veel later heeft hij dit dan ook daadwer kelijk doen blijken. Het operationeel in gebruik stellen van de lange afstandswaarschuwingsradar 79B op de Horton Plains betekende een grote verbetering in de vroegtijdige ontdekking van vijandelijke vliegtuigen in Oostelijke richting. Vanuit deze hooggelegen post werden, ook bij moesson regenweer soms afstanden van 200 km of meer behaald op deze doelen. Tezamen met de 79B en de COL doelaan- wijzingsradar in Galle en met enkele andere COL radars die kort daarna in functie kwamen aan de Zuid-Oost- en Oostkust van het eiland en niet in de laatste plaats met de scheepsradars van de Royal Navy, Eastern Fleet in en nabij Trincomalee konden de bewegingen van alle luchtdoelen in dit gebied via radioverbindingen naar een grote operationsroom nabij Colombo worden doorgezonden. Het werd toen goed mogelijk tijdig jacht vliegtuigen van de RAF en de Royal Navy in te zetten en naar de juiste posiües te dirigeren. Het is wellicht mede daaraan toe te schrijven dat na 1943, afgezien van een incidentele verkenningsvlucht, geen Japanse vliegtuigaanvallen meer op doelen in Ceylon hebben plaatsgevonden. Riethof heeft daarna af en toe nog wel assistentie verleend bij het oplossen van problemen bij de 3 COL radars op het eiland. Tijdens een grote oefening op oorlogsschaal van de Eastern Fleet in de golf van Bengalen in 1943 werd hij belast met de zorg voor de operationele gereedheid van de 79B radar aan boord van het vlaggeschip, de slagkrui ser 'Renown'. In januari 1943 waren Hr.Ms. Soemba en Hr.Ms. Van der Zaan in Bombay aangeko men en Staal kreeg opdracht deze schepen te gaan uitrusten met radar. De commandant van de Soemba was Over ste Huyer en hij had grote haast om zijn schip zo gauw mogelijk uitgerust te krijgen. Hij verleende dan ook alle mogelijke hulp die er voornamelijk uit bestond dat Staal de directeur van de Bombay Dockyard, een Schot van geboorte, aan boord mocht uitnodigen om hem de Schotse Whisky te laten beoordelen. Dit gebeurde dikwijls en met grote zorgvuldigheid. Overste Kohier van Hr.Ms. Van der Zaan was in dit opzicht minder soepel en zijn schip was dan ook later gereed. Ook hier was weer een zekere mate van improvisatie nodig. Alle delen van de radars waren aanwezig behalve de verbindingska bel tussen de antenne en de zender-ontvan ger. Hiervoor is een speciale kabel nodig, een zogenaamde coaxiaal kabel. Iedereen kent dit type kabel tegenwoordig uit de televisie-aansluiting. Maar toen Staal dit type kabel wilde betrekken uit het magazijn van de Royal Navy in Bombay wist de magazijn meester niet wat er werd bedoeld. Maar hij had wel onlangs een nieuw en volgens hem waardeloos type kabel aangekregen die slechts één dunne binnengeleider had zodat er eigenlijk maar een hele kleine stroom doorkon. Gelukkig was dat wel de kabel die Staal zocht De Soemba en de Van der Zaan waren uitgerust met vuurleidingen van Haze- meyer-Signaal, gebaseerd op het metrieke stelsel. De Engelse en Amerikaanse radars geven de afstand in yards. Als men twee tandwielen van resp. 32 en 35 tanden in elkaar laat grijpen ontstaat er een zodanige overbrengingsverhouding dat de uiteindelij ke fout ongeveer 1 meter bedraagt op 9 km. Deze tandwielen zijn toen gemaakt door een Zwitserse horlogemaker in Bombay. C.J. D. Roethof (Kptz bd), ir. M. Staal (Wordt vervolgd) 21

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Nieuwsbrief Militaire Luchtvaart Museum | 1990 | | pagina 21