'En nooit was het stil
Kroniek van een luchtoorlog
(eerste deel), door Gerrit J. Zwanenburg
De auteur is bij velen bekend door zijn werkzaamheden als bergingsofïicier van de
Koninklijke Luchtmacht, verantwoordelijk voor alle vliegtuigbergingen door de KLu.
Zijn kennis van en interesse voor de luchtoperaties boven Nederland waren van groot
belang bij de identificatie van de ingezette vliegtuigen, waarin nog vaak stoffelijke resten
van de bemanningsleden werden aangetroffen. Na zijn dienstverlating in 1988 wijdde
hij zich volledig aan de samenstelling van een kroniek over de luchtoorlog 1940-1945.
Het, op 15 maart j.l. in het Militaire Luchtvaart Museum gepresenteerde en aan
Generaal-Majoor Manderfeld, Plv. Chef van de Luchtmachtstaf, aangeboden eerste deel
van de kroniek doet van dag tot dag verslag van de luchtoperaties die zich in de periode
mei 1940 t/m mei 1943 boven Nederland afspeelden. Niet alleen de aanvallen op
gronddoelen, maar ook de acties tegen vijandelijke schepen langs de Nederlandse kust
worden vermeld.
Alvorens de geallieerde luchtaanvallen te beschrijven, besteedt de auteur aandacht aan
de Duitse luchtaanvallen die op de laatste dag van de strijd in de meidagen 1940 op
Nederlandse doelen werden uitgevoerd. Nog niet eerder gepubli- ceerde Duitse
documenten vormden hiervoor de bronnen.
Voor het beschrijven van de geallieerde aanvallen op bezet Nederlands gebied is o.m.
gebruik gemaakt van officiële rapporten van de Royal Air Force en het Britse Air
Ministry. Deze rapporten zijn nog nooit in deze vorm gebruikt. Voorts werd
Nederlandse en Duitse documentatie geraadpleegd.
In het begin van de periode van 3 jaar opereerde de RAF alleen, maar vanaf zomer 1942
kwam ook de United States Air Force in actie. In tegenstelling tot RAF Bomber
Command, dat in hoofdzaak nachtbombardementen uitvoerde, vlogen de Amerikanen
overdag. De kroniek laat de lezer daarvan getuige zijn.
Het waren niet alleen Britten en Amerikanen die de vliegtuigen bemanden, ook mensen
uit de bezette gebieden vlogen in RAF-verband, veelal in hun eigen squadrons. Zo wordt
de inzet van de Nederlandse RAF-squadrons 320 en 322 apart vermeld als zij boven
Nederland in actie kwamen.
Tot de taak van de RAF behoorde ook het droppen van geheime agenten boven bezet
gebied. De kroniek geeft een volledig overzicht van alle zogenaamde 'Special Duty'
vluchten die boven Nederland werden uitgevoerd.
Aan de 'Kroniek van een luchtoorlog' is jarenlange studie vooraf gegaan. Zij geeft een
beeld van een aspect uit de Tweede Wereldoorlog dat door veel Nederlanders dagelijks
werd beleefd: 'En nooit was het stil
Het boekwerk is verkrijgbaar in de museum-shop De Brik in het MLM; prijs 30,-.
H.D.
26
