het 5 kilometer lange schietterrem Camp
cTAuvours, niet ver van diezelfde stad.
Toevallig kreeg de schrijver enige tijd ge
leden het nummer van 7 november 1908
onder ogen van het destijds veel gelezen
weekblad 'De Week' (een soort 'Panorama
uit die dagen). Daarin beschrijft John Ro-
zendaal hoe Wilbur Wright naar Europa
kwam en hoe het in Auvours toeging:
'Met een paar kisten, waarin wat houtwerk,
linnen doeken en staaldraad verpakt waren
(van de motor waren toen al enkele exem
plaren door een Franse fabrikant nage
bouwd, schr.) 'was hij van over den oceaan
uit het land van de onbegrensde mogelijk
heden gekomen en had in de Motorwagen
fabriek van den heer Bollée te Le Mans die
stokken en latten tezamen gevoegd, die
doeken er over gespannen. Ze hadden er
niets van begrepen - die Franse werklieden -
en nu zweefde hij daarginds, waar de heide
naar 't dal glooit, over 't dennebos!'
Weken later kwam toen eindelijk het mo
ment waarop Rozendaal - en met hem veel
andere toeschouwers - wel had gehoopt,
maar niet had durven rekenen. Hij beschrijft
het, in de spelling van die tijd, als volgt:
4 Eindelijk was dan't oogenblik aangebroken,
dat ik mee zou vliegen, dat de droom van
mijn kinderjaren, de wensch van ja*erh
vervuld zou worden. 'Come on, Rozendaal,
it's your turn', dat waren de weinige woor
den, waarmede die wonderbare man mij
uitnoodigde naast hem plaats te nemen in
het vaartuig, dat de wereld gaat revolutio
neren. Weldra zat ik op den stoel naast den
motor. Wright wierp nog een laatsten blik op
de machine, dan nam hij links van mij plaats.
De motor naast mij werkte met volle kracht
en toch bespeurde ik niets van vibratie, zoals
wel in motorwagens 't geval kan zijn. Ik
schrijf dit voor een goed deel aan 't houten
veerende framewerk toe.
'Are you ready?' klonk de vraag naast me en
nauwelijks had ik hierop bevestigend geant
woord, of Wright had al de klink weggetrok
ken en voort stoven wij over de rail.'
(Omdat de motoren van de eerste Wright-
vliegtuigen maar een gering vermogen ont
wikkelden - ongeveer 30 pk - werd voor de
start gebruik gemaakt van een houten start-
rail en een valgewicht van 7 00 kg, dat achter
het vliegtuig werd opgesteld, door de vlieger
kon worden ontkoppeld en dan via een kabel
het vliegtuig met kracht naar voren trok,
schr.)
'Er was in dit lanceren niet de minste schok
waar te nemen, ook bespeurde ik niets van
een onaangenaam gevoel in de maagstreek,
zoals men wel bij 't snelle dalen in een lift wil
voelen.
Aan 't einde der rail rees het luchtschip
spoedig en in een oogwenk waren we een
goede twintig meter hoog boven de heide.
Een onbeschrijfelijk gevoel van geluk, van
vrijheid kwam over me, de aarde verlaten te
hebben en zacht deinend over onzichtbare
golven weg te zeilen. Naar alle richtingen een
vrij onbeperkt uitzicht, een frissche bries, die
langs mijn slapen streek. De afwezigheid van
een gaszak of ballon in welken vorm ook, het
zuiver mechanische in de voortbeweging -
dat alles was zoo absoluut nieuw, dat ik
moeite had de vele indrukken, die op mij
instormden, in gedachten vast te houden. De
verschillende luchtstroomingen, nu eens de
warme boven de kale zandige heide, dan
weer de koude boven de aangrenzende
dennebosschen, maakten zich door een
zacht wiegen van 't luchtschip in de verschil
lende richtingen merkbaar. Een bries, die
ons van ter zijde trof, toen wij een eind
verder langs een 'Lichtung' in t dennen
bosch vlogen, deed ons direct opzij over
hellen, maar Wright bestuurde meesterlijk
zijn luchtschip.
Indien het den ouden gelukt ware 't vlieg-
vraagstuk op te lossen, zouden zij naast den
Centaur, 't menschpaard, ook den mensch-
vogel geschapen hebben. Wright is zulk een
menschvogel. Als hij daar zit, de handen aan
de hefboomen, de blik recht vooruit op het
hoogteroer gericht, is hij één met den vogel,
dien hij schiep, 't Is als heeft hij zenuwuit-
loopers tot in de uiterste hoeken van die
groote vleugels, als voelt hij den geringsten
luchtdruk op één der vlakken van zijn
vlieger, vóórdat zij 't toestel naar de één of
andere richting doen hellen. De bewegingen
van zijn armen, want slechts deze verraden
leven, zijn afgerond, getuigen van zijn
absolute beheersching vant toestelWat ikt
15