het 5 kilometer lange schietterrem Camp cTAuvours, niet ver van diezelfde stad. Toevallig kreeg de schrijver enige tijd ge leden het nummer van 7 november 1908 onder ogen van het destijds veel gelezen weekblad 'De Week' (een soort 'Panorama uit die dagen). Daarin beschrijft John Ro- zendaal hoe Wilbur Wright naar Europa kwam en hoe het in Auvours toeging: 'Met een paar kisten, waarin wat houtwerk, linnen doeken en staaldraad verpakt waren (van de motor waren toen al enkele exem plaren door een Franse fabrikant nage bouwd, schr.) 'was hij van over den oceaan uit het land van de onbegrensde mogelijk heden gekomen en had in de Motorwagen fabriek van den heer Bollée te Le Mans die stokken en latten tezamen gevoegd, die doeken er over gespannen. Ze hadden er niets van begrepen - die Franse werklieden - en nu zweefde hij daarginds, waar de heide naar 't dal glooit, over 't dennebos!' Weken later kwam toen eindelijk het mo ment waarop Rozendaal - en met hem veel andere toeschouwers - wel had gehoopt, maar niet had durven rekenen. Hij beschrijft het, in de spelling van die tijd, als volgt: 4 Eindelijk was dan't oogenblik aangebroken, dat ik mee zou vliegen, dat de droom van mijn kinderjaren, de wensch van ja*erh vervuld zou worden. 'Come on, Rozendaal, it's your turn', dat waren de weinige woor den, waarmede die wonderbare man mij uitnoodigde naast hem plaats te nemen in het vaartuig, dat de wereld gaat revolutio neren. Weldra zat ik op den stoel naast den motor. Wright wierp nog een laatsten blik op de machine, dan nam hij links van mij plaats. De motor naast mij werkte met volle kracht en toch bespeurde ik niets van vibratie, zoals wel in motorwagens 't geval kan zijn. Ik schrijf dit voor een goed deel aan 't houten veerende framewerk toe. 'Are you ready?' klonk de vraag naast me en nauwelijks had ik hierop bevestigend geant woord, of Wright had al de klink weggetrok ken en voort stoven wij over de rail.' (Omdat de motoren van de eerste Wright- vliegtuigen maar een gering vermogen ont wikkelden - ongeveer 30 pk - werd voor de start gebruik gemaakt van een houten start- rail en een valgewicht van 7 00 kg, dat achter het vliegtuig werd opgesteld, door de vlieger kon worden ontkoppeld en dan via een kabel het vliegtuig met kracht naar voren trok, schr.) 'Er was in dit lanceren niet de minste schok waar te nemen, ook bespeurde ik niets van een onaangenaam gevoel in de maagstreek, zoals men wel bij 't snelle dalen in een lift wil voelen. Aan 't einde der rail rees het luchtschip spoedig en in een oogwenk waren we een goede twintig meter hoog boven de heide. Een onbeschrijfelijk gevoel van geluk, van vrijheid kwam over me, de aarde verlaten te hebben en zacht deinend over onzichtbare golven weg te zeilen. Naar alle richtingen een vrij onbeperkt uitzicht, een frissche bries, die langs mijn slapen streek. De afwezigheid van een gaszak of ballon in welken vorm ook, het zuiver mechanische in de voortbeweging - dat alles was zoo absoluut nieuw, dat ik moeite had de vele indrukken, die op mij instormden, in gedachten vast te houden. De verschillende luchtstroomingen, nu eens de warme boven de kale zandige heide, dan weer de koude boven de aangrenzende dennebosschen, maakten zich door een zacht wiegen van 't luchtschip in de verschil lende richtingen merkbaar. Een bries, die ons van ter zijde trof, toen wij een eind verder langs een 'Lichtung' in t dennen bosch vlogen, deed ons direct opzij over hellen, maar Wright bestuurde meesterlijk zijn luchtschip. Indien het den ouden gelukt ware 't vlieg- vraagstuk op te lossen, zouden zij naast den Centaur, 't menschpaard, ook den mensch- vogel geschapen hebben. Wright is zulk een menschvogel. Als hij daar zit, de handen aan de hefboomen, de blik recht vooruit op het hoogteroer gericht, is hij één met den vogel, dien hij schiep, 't Is als heeft hij zenuwuit- loopers tot in de uiterste hoeken van die groote vleugels, als voelt hij den geringsten luchtdruk op één der vlakken van zijn vlieger, vóórdat zij 't toestel naar de één of andere richting doen hellen. De bewegingen van zijn armen, want slechts deze verraden leven, zijn afgerond, getuigen van zijn absolute beheersching vant toestelWat ikt 15

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Nieuwsbrief Militaire Luchtvaart Museum | 1990 | | pagina 15