DE DUBBELMOTOR
doet het mij bijzonder veel genoegen dit
prachtige vliegtuig in Nederland te hebben.
Het is te hopen dat het nog lang present mag
zijn op nationale en internationale lucht
vaartevenementen. Dit vliegtuig waar zoveel
Nederlandse bemanningen op hebben ge
vlogen in Europa en in het voormalig
Nederlands-Indië. Vluchten onder soms
bijzonder moeilijke en gevaarlijke omstan
digheden. We moeten deze B-25 dan ook
niet alleen zien als attraktie op een lucht
vaartshow, maar meer als een zeldzaam stuk
luchtvaarthistorie en als eerbetoon aan alle
bemanningen die helaas het leven moesten
laten tijdens operaties met de B- 25's.
Wim Nijenhuis, september 1990.
Reeds vroeg in de geschiedenis van de luchtvaart koppelde men meerdere
motoren aan elkaar om zodoende tot een sterkere krachtbron te komen. Het
Fabre drijvervliegtuig van 1909 had drie aaneengekoppelde Anzani motoren
welke één propellor aandreven. Dit eerste drijvervliegtuig heeft echter nooit
gevlogen. Ook de Linke-Hofmann uit de eerste wereldoorlog bezat vier
motoren in de romp welke gezamenlijk één grote propellor aandreven. Het
waren echter aparte motoren en geen uit reeds bestaande motoren ontstane
constructie welke als één geheel kon worden beschouwd.
In 1922 ontstond uit twee Bugatti King
motoren de Breguet Bugatti, welke bestemd
was voor de Breguet type 20, de Leviathan.
De twee Bugatti King motoren elk 16
cylinder parallelmotoren met twee blokken
van 8 cylinders en twee krukassen werden
met de uiteinden naar elkaar, in tandem-
vorm achter elkaar geplaatst, waarbij de ene
motor iets hoger dan de andere stond.
Tussen de motoren werd een tandwielkast
gemonteerd, welke de propelloras aandreef.
Deze as liep tussen de cylinderblokken van
de ene motor naar de propellor. De van vier
blokken van 8 cylinders en vier krukassen
voorziene motor leverde 1000 pk. bij 2200
toeren.
Volgens Janés All the World Aircraft was de
motorinhoud 47 liter, en het gewicht 1090
kg. De lengte werd met 3 meter iets te
optimistisch voorgesteld. Op foto's bleek
deze wel zes meter te bedragen. In 1924
stond dan op de Parijse luchtvaarttentoon
stelling een verderontwikkeling in H-vorm
welke voor de Breguet type 21 bestemd was.
De boring en slag van 108 mm bij 160 mm
was ongewijzigd, de blokken van 8 cylinders
met de vier krukassen thans op een voor aan
de motor bevestigde tandwiel kast aangeslo
ten. De motor werd als Quadrimoteur
betiteld en bevindt zich thans in het lucht
vaartmuseum te C halais Meudon.
Op 23 oktober 1934 vestigde de italiaan
Agello met een Macchi Castoldi MC 72
drijvervliegtuig een nieuw wereldsnelheids
record met een gemiddelde van 709 km/h.
Ook dit vliegtuig was uitgerust met een
dubbelmotor.
Uit twee Fiat AS 5 12 cylinder V motoren
werd in tandemvorm een V 24 cylinder
geconstrueerd welke als type AS 6 de
geschiedenis in ging. Ook bij deze motor was
tussen de twee oorspronkelijke motoreen
heden een tandwielkast aangebracht met een
propelloras tussen de twee cylinderrijen van
de voorste motor. De propelloras was coaxi-
abel uitgevoerd, waarbij via de tandwielkast
de voorste motorhelft de buitenas en de
achterste motorhelft de binnenas aandreef
met het doel de contrapropellors te bedie
nen.
In de dertiger jaren kwam steeds meer
behoefte aan sterkere motoren voor militaire
16
