kreeg. Churchill had in zijn vroegere loop
baan met vele code-zaken te maken gehad en
had in de oorlog nagenoeg alle macht.
Roosevelt had die (militaire) achtergrond
niet en stelde zich in feite minder militair
denkend op dan Churchill, zodat zijn
interesse voor dit grijze gebied veel geringer
was. Merkwaardig blijft dat Roosevelt deze
berichten een lange tijd zijn onthouden en
dan nog werd hem slechts een selectie
voorgehouden. Hier rijst een vraag, hoe het
dan mogelijk zou kunnen zijn, dat mannen
als generaal Marshall, admiraal Stark en
anderen, die wel inzage kregen van de
geheimste documenten hun president en
opperbevelhebber in het ongewisse hebben
gelaten, wanneer het toch berichten over
oorlog en mensenlevens waren?
Konden de toen op handen zijnde verkie
zingen voor het presidentschap een rol
hebben gespeeld, waarbij president Roose
velt vanwege de grote isolationistische lobby
niet zo zeker was om te worden herkozen.
Dan blijft er nog de mogelijkheid, dat
Roosevelt 'net deed alsof. Het blijft bij
gissingen en die zullen er altijd blijven.
Een andere vraag is of het zogenaamde
verraad van Churchill in verband met Pearl
Harbor, waarmee Rusbridger schermt, wel
een dergelijk gewicht moet worden toege
kend? In de eerste plaats lijkt Rusbridger
geen sympathie te hebben voor Churchill.
Verder lijkt het zeer onwaarschijnlijk, dat de
Japanse aanval door een bericht van
Churchill aan Roosevelt zou zijn afgewend.
Wellicht was er tijdig alarm gegeven in Pearl
Harbor en was de vloot naar zee gegaan en
was de luchtverdediging paraat geweest.
Gezien de overmacht aan Japanse vliegtui
gen zouden de Amerikaanse (slag)schepen
buitengaats zijn afgeslacht.
Misschien waren dan de verliezen zelfs
groter geweest dan toen zij in de haven
werden aangevallen. Ook dan was Amerika
in de oorlog gekomen. Maar dat zou ook vast
wel op een ander moment zijn gebeurd,
gezien er ook andere indicaties daartoe
waren.
Zoals al eerder werd gezegd, Pearl Harbor
zal altijd een raadsel blijven, dat nooit geheel
kan worden opgelost. Zondermeer kan
worden gezegd, dat men te Pearl Harbor
ingeslapen was en dat er vele mensen langs
elkaar heen hebben gewerktEen complex
van factoren en vele personen hebben
daartoe bijgedragen.
Enige factoren waren:
- het gevoel, dat men in die tijd had, dat
Hawai zo ver van de bewoonde wereld af
lag, dat het niet te bereiken was;
- het feit, dat men zich door de ontwikke
lingen tijdens de onderhandelingen blind
staarde op de Filipijnen, Indo-China en
Maleisië en Nederlands Indië;
- het feit, dat het potentieel van het vlieg
kampschip in vele gelederen van de US-
Navy nog geen vaste plaats had gekregen;
- het feit dat niet voldoende onderkend was
dat de communicatie-oorlogvoering en
het codebreken zondermeer een rol van
belang in de 'totale' oorlog spelen;
- het feit, dat de krijgsmachtdelen onderling
maar ook afdelingen door een ongezonde
vorm van rivaliteit tegen elkaar in plaats
van met elkaar functioneerden, waardoor
operationele mogelijkheden werden on
dergraven.
Voor wat betreft de personen:
- In een krijgsmacht dient men steeds op het
uitvoeren van de opgedragen taak bere
kend te zijn. Dat moet de mentaliteit van
een ieder zijn. Wordt die niet aangekweekt,
dan ontstaat het z.g. garnizoen's effect, een
sleur, gepaard gaande aan verveling. Dat
wil zeggen, men neemt alles zoals het is,
baalt en wacht op de volgende eentonige
dag. Dat verschijnsel heeft zich misschien
ook in Pearl Harbor meester gemaakt van
vele militairen. Het laconieke reageren van
de patrouille die de periscoop ziet, de
wijze waarop het radarbericht wordt be
handeld, kan daarop duiden. Ja, ook het
feit dat alle vliegtuigen 'in gelid' waren
opgesteld (Een zaak die onder meer ertoe
heeft geleid, dat in Nederland een deel van
de vliegtuigen meteen op 10 mei op de
grond werd vernietigd.);
- personen met een uitstekende staat van
dienst, zoals Kimmel en Short, maar ook
23