Ad 4 De functieaanduiding die een gebruiker aan een bepaald type geeft (Dienstaandui-
ding). Dit verschilt meestal per gebruiker. Dit zijn in het algemeen militaire
aanduidingen.
Ad 5 De Naam. Deze wordt soms door de fabriek gegeven maar in sommige gevallen ook
door de gebruiker. Er zijn gevallen waarin verschillende gebruikers verschillende
namen gaven, waarbij een later gegeven naam soms beter aansloeg dan de eerste.
Er zijn fabrieken die hun namen uit een traditie halen, Lockheed zoekt het in de
sterrenhemel, Grumman jachtvliegtuigen werden naar katachtigen genoemd en
Curtiss gebruikte namen van roofvogels. In de VS worden veel namen gegeven door
USAF en US-Navy. Die slaan niet altijd even goed aan, wie weet wat een Freedom
Fighter of een Fighting Falcon is. Soms slaat de naam die een andere gebruiker geeft
veel beter aan. Bijvoorbeeld een Skytrain (Amerikaans C-47) is beter bekend onder
de naam Dakota (Engels) en de Texan (Amerikaans AT-6) is beter bekend onder de
naam Harvard (Engels).
Ad 6 Een registratie, dit is een aanduiding of volgnummer, bestaande uit (een) letter(s) en
(een) cijfer(s) of alleen cijfers of, zoals in veel landen gebruikelijk voor civiele
vliegtuigen, alleen een registratie van 5 letters. In Nederland en de voormalige
koloniën zijn in de loop der jaren verschillende systemen gebruikt. Daarnaast komt
het voor dat een vliegtuig in de loop der tijd meerdere registraties kan hebben
gehad, zowel civiel als militair. Ook kunnen vreemde registratie terug komen in een
KLu registratie, zoals de registraties van de F-16 die afgeleid zijn van Amerikaanse.
Voor een verklaring van deze materie zie het afzonderlijk verhaal over registraties.
Een dergelijke opsomming voor wat betreft aanduidingen, geldt bijvoorbeeld ook voor
vliegtuigmotoren, al zitten daar nog wel wat extra haken en ogen aan. Voor civiele vliegtuigen
geldt in feite hetzelfde, met uitzondering van ad 4, omdat zelfs de grootste luchtvaartmaat
schappijen geen eigen aanduidingen gebruiken.
Waar het in dit artikel met name om gaat is de aanduiding ad 4 die gebruikers aan hun
vliegtuigen geven. In de Nederlandse militaire luchtvaart historie ontbreekt een dergelijk
consequent systeem van aanduidingen voor vliegtuigen naar functie,uitvoering of grootte, zij
het dat de MLD in de naoorlogse periode iets in die zin heeft opgezet. Er is wel veelvuldig
gebruik gemaakt van vreemde systemen. Zowel uit het Duitse Keizerrijk als het moderne
Duitsland, uit Groot Brittannië, Frankrijk en de VS en het eigen land.
FABRIEKSAANDUIDINGEN
Het oudste systeem was en is overigens nog steeds een aanduiding die door de fabrikant aan
zijn vliegtuigen wordt gegeven. Systemen als deze zijn nog tot op de huidige dag terug te
vinden. Het eerste vliegtuig van de LVA heette 'Brik', en toen Marius van Meel een tweede
bijbouwde, kreeg dat toestel de bijnaam 'Groote Brik'. Daarnaast werden vliegtuigen
gebruikt van de fabriek van Henri Farman die al zijn modellen naast zijn initialen HF ook
nog een modelnummer gaf. Een andere bekende vooroorlogse exponent van dit systeem was
Frits Koolhoven. Frits Koolhoven heeft gedurende zijn loopbaan als constructeur en
fabrikant al zijn ontwerpen in een doorlopende serie genummerd. De door hem ontworpen
vliegtuigen waren allemaal te herkennen aan de letter-combinatie FK-**, ook al werden ze
onder een andere naam gebouwd. Gedurende zijn periodes bij Armstrong Whitworth en
British Aerial Transport werd dat gehandhaafd.
Voorbeelden:
Armstrong Whiteworth FK-8 Armstrong Whiteworth FK-10
