Kleykamp, 11 april 1944
Het verhaal bij een schilderij
Niettegenstaande de reparaties die tussen 21
juni en 24 juni '37 aan de kist van Amelia
werden uitgevoerd, stelde zij bij haar vertrek
naar Soerabaja op 24 juni vast dat er iets mis
was met de instrumenten. Zij vertrok toch,
maar besloot later op dag terug te keren
naar Bandoeng en haar Electra maar weer
toe te vertrouwen aan de KNILM-technici.
Dat tot tweemaal toe het instrumentarium
dienst weigerde (althans een onbekend deel
daarvan), laat de veronderstelling toe, dat
op de verdere vlucht een nieuw defect niet
uitgesloten moet worden geacht. Zou hier
mede de oorzaak liggen van haar verdwij
ning?
De vraag blijft: welke instrumenten waren in
Ned. Indië bij aankomst (21 juni) en bij ver
trek op 24 juni reeds/weer defect?
In haar postuum uitgegeven boek "Last
Flight" bedankt Amelia Earhart met name
kolonel van Oyen, bevelhebber van de Mili
taire Luchtvaart, en de heer H.A. Vreeburg
op Andir. Ze schrijft: "We exposed ourselves
upon these good people to whom I shall be
grateful always for their generosity and firm
spiritand in particular so many KNILM
personel to whom I would like again to say
THANK YOU".
Nog geen week later was Amelia Earhart
spoorloos verdwenen.
(r)1993
A.M.J. Schoonbrood
Als lichtspoor flitst, bommen exploderen en rook en vlammen het zicht
belemmeren, dan is een fotograaf nergens te zien. Op zich heel begrijpe
lijk. Zo ook op 11 april 1944.
Kleykamp was een grote witte villa die aan het Carnegieplein recht tegen
over het Vredespaleis stond. Erin gevestigd was een kunstzaal gesticht door
de familie Kleykamp. Dat alles tot 1941.
Door de oorlog waren de schilderijen naar veiliger oorden overgebracht.
Het leegstaande pand werd door de Duitsers gevorderd, die er een "Dienst-
stelle" in onderbrachten.
In de kelders lagen nu de duplicaten van het Centrale Bevolkingsregister
waaronder de Nederlandse persoonsbewijzen. Voor de S.D. (Sicherheits-
dienst van de S.S.) een bron van informatie voor wat betreft de tewerkstel
ling in Duitsland en het deporteren van de Joodse bevolking.
De vernietiging van dit archief was van
levensbelang voor velen, maar het zwaar
bewaakte Kleykamp was door het Verzet ech
ter niet te benaderen.
Op 30 november 1943 bereikte de Royal Air
Force het verzoek hier iets aan doen.
Het R.A.F. Squadron 613 onder leiding van
Wing Commander R. Bateson dacht dat het
wel zou lukken Kleykamp te vernietigen. Er
werden luchtfoto's gemaakt en men ging er
zelfs toe over een mock-up van Den Haag te
bouwen in het formaat 2x3 meter. Deze
mock-up stond jarenlang tentoongesteld in
het Imperial War Museum in Londen.
Speciale bommen waren er nodig, want de
stalen archiefkasten met hun kaarten bran
den erg slecht. De R.A.F. wilde weten hoe
dik de muren waren. Verder moest het over
dag gebeuren, want dan waren veel duplica
ten bovengronds. Ook de grootst mogelijke
15
