Wij waren op 27 oktober in Ternate aangeko
men, via Sorong en Ambon. Ternate is een
prachtig eiland met een rijke historie, een sul
tanaat en een rokende vulkaan.
Accomodatie was in een pasanggrahan, een
logeerhuis van het gouvernement. Er was benzi
ne en al wat wij voor operaties nodig hadden.
Dagelijks werden verkenningen gevlogen tot de
noordelijke eilanden, maar ook naar Ambon en
Sorong.
Overigens, in mijn vliegboek zag ik dat er op 5
december 1941 nog Sinterklaasfeest was
geweest. Ik startte van de rede van Ternate met
de X-26 voor een korte vlucht met aan boord sgt
v.d. Tol en korporaal De Ruyter, die zich in
Sinterklaas- en Pietpak staken, waarna wij na
35 minuten vliegen aan een boei afmeerden. Op
de lange steiger stonden groepscommandant
Burgerhout, de resident, de schoolmeester en
alle schoolkinderen. Met een sloep gingen wij
naar de wal. waar de kinderen enthousiast
Sinterklaasliedjes begonnen te zingen; cadeau
tjes werden uitgedeeld. Daarna liepen wij naar
nabij gelegen sociëteit. Daar was een ronde
tafel met een gat in het midden, waar omheen
wij plaats namen om Sinterklaas toe te drinken.
Onder de tafel zat een bediende, die zich van
tijd tot tijd liet zien om de glazen bij te vullen.
Dit was drie dagen voordat de oorlog uitbrak.
Op 8 december kreeg één van onze Dorniers
opdracht Japanse vissers op te sporen, die aan
spionage deden. Een prauw waarmee zij poog
den te vluchten werd gesignaleerd, ernaast
geland en met behulp van enige meegenomen
marinemannen overmeesterd, de opvarenden
geïnterneerd. Intussen werden heel wat verken
ningen gemaakt.
Vanaf 10 december zou Tondano onze basis
zijn. Ternate was te kwetsbaar.
Op 17 december maakte Burgerhout vanaf
Tondano een verkenning naar Ternate. Juist
toen hij daar een landing maakte, verscheen er
een Kavvanishi 4-motorige vliegboot, die bom
men afwierp. Burgerhout bedacht zich geen
moment en startte weer om na een half uur in
vuurcontact met de Japanner te komen.
Vurend met de neusmitrailleurs kreeg de Jap
schade, maar diens staartkoepel met een 20
mm kanon gaf treffers, zodat het electrische net
uitviel en de middenmotor werd beschadigd.
Na te Ternate wat te zijn opgelapt, werd op twee
motoren gestart en naar Ambon gevlogen, waar
in een recordtijd een andere motor werd inge
bouwd en de schade werd hersteld. Gaarne hier
een pluim voor onze technische dienst, die
onder de meest barre en vaak primitieve
omstandigheden wonderlijk werk verrichtte.
Uniek blijft dit gevecht van vliegboot tegen
vliegboot, dat maar hoogst zelden ooit plaats
vond.
Op 22 december kregen wij tezamen met GVT
2 opdracht de Japanse transportvloot bij Davao
aan te vallen. Wij zouden dat in twee formaties
op 4000 m doen, om zodoende meer trefkans te
hebben. Ikzelf was bootcommandant van de X-
26. Wij gingen van Tondano naar Talisse en
startten daar om 02.30 uur op 23 december,
maar door de wolken raakten we elkaar kwijt.
Tegen 05.00 uur kreeg de X-27 weer contact
met de X-30. In de ochtendschemering ontdek
ten zij in de baai van Davao enkele kruisers,
transportschepen en jagers, die meteen het vuur
openden, waardoor de stuurboordmotor van de
X-27 moest worden afgezet. Ook katapultjagers
van de kruisers waren begonnen hen aan te val
len, waardoor alle benzinetanks op één na van
de X-27 werden lekgeschoten en de staart-
schutter licht gewond raakte.
Eén van de jagers werd echter neergeschoten.
Toch werd ondanks de benarde positie de kade
nog gebombardeerd. Intussen was de X-27
moeilijk in de lucht te houden en werd een
zware landing op een ruwe zee gemaakt op ca.
20 mijl afstand van een Japans convooi!
Burgerhout met de X-30 was daarop meteen te
hulp geschoten en wist de bemanning van de X-
27 aan boord te nemen en veilig te landen in
Tahoena en door te vliegen naar Tondano.
Naderhand bleek, dat de X-30 ook een Japanse
jager had neergehaald.
Ik zag de andere boten niet meer, maar wist
Davao te bereiken en wierp mijn bommen naar
29
