DE WARSCHAUSE LUCHTBEVOORRADINGSVLUCHTEN
Toen het grote Russische offensief de grens van Warschau in Augustus 1944 genaderd was, is het
Poolse ondergrondse leger, de vArma Karjowa' onder leiding van Generaal Bor Komorowski, in de
stad in opstand gekomen om de Duitse bezettingsmacht omver te gooien. De Russen hadden ech
ter hun opmars gestopt en een beroep op hen om noodzakelijke voorraden aan het ondergrondse
leger te leveren, was aan dovemans oren gericht, aangezien de Russen na de oorlog een commu
nistische regering tot stand wilden brengen.
De moedige Polen, die met volharding tegen een overweldigende overmacht vochten, waren afhan
kelijk geworden van het Westen voor luchtbevoorrading van wapens en ammunitie vanaf het
Foggia-vliegveldcomplex in Italië, een retourvlucht van 2.815 km die 10 11 uur duurde. Het
grootste gedeelte van de vlucht was over vijandelijk gebied.
De eerste vlucht werd in de nacht van 8 op 9 augustus door de No. 1586 Polish f light, uitgerust
met Halifaxes en Liberators, ondernomen. Het werd echter duidelijk dat er meer vliegtuigen nodig
zouden zijn om de dagelijkse behoefte van 60 ton voorraden te vervoeren en derhalve werden de
Liberators van 205 Group RAF. onder Brig. J.T. Durrant DFC, te hulp geroepen. Het betrof 31 en
34 Squadron van de 2de Wing Suid Afrikaanse Lugmag (SALM) onder Kol. J.A. Williams. DSO,
DFC en 178 Squadron RAF.
In de nacht van 13 op 14 augustus werd de eerste grootschalige poging ondernomen, toen 28
Liberators, waaronder 10 van 31 Squadron, de gevaarlijke vlucht naar Warschau ondernamen. De
tegenstand onderweg naar het doel bestond uit luchtafweer en nachtjagers, terwijl gevaarlijke elec-
trische stormen boven de Karpaten konden worden tegengekomen.
Het brandende Warschau was van 60 km afstand te zien en de vliegtuigen moesten met de flappen
uit, tot 150 meter hoogte dalen en de snelheid tot 215 km/u verminderen, opdat de touwen om de
cannister niet zouden afscheuren als de parachutes open gingen. Verlicht door de vlammen en de
vele zoeklichten, wat hen een gemakkelijk doel maakte voor de vele AA batterijen, moeten zij over
de vier bruggen over de Weichsel vliegen en dan 180° naar links draaien om hun voorraden in het
kleine ontvangstgebied af te werpen.
Gedurende al deze vluchten werden 31 vliegtuigen verloren, waarvan 11 van de SALM, waaronder
die van Kapt. (later majoor) Jack van Eyssen, die uit zijn brandende vliegtuig in veiligheid sprong,
tezamen met vier bemanningsleden. Drie daarvan werden echter gedood en een gedenkteken werd
later door Mr. Bronislav Kovalski bij de plaats van het ongeluk opgericht, als huldeblijk aan hun
dapperheid. 2nd Lt. R.C.W. Burgess werd onmiddellijk een DSO toegekend, toen hij zijn kreupele
Liberator veilig op een Russisch vliegveld neerzette. Toen de tegenstand toenam, werd het afwerp-
gebied verplaatst naar het woud aan de rand van de stad. Later werden de voorraden van grote hoog
te afgeworpen om de ernstige verliezen te beperken. De laatste vluchten vonden van 22 op 23 sep
tember plaats. De dappere Polen gaven zich op 2 oktober over.
De Warschause luchtbevoorradingsvluchten worden jaarlijks door tie Poolse gemeenschappen in
Johannesburg, Kaapstad en Durban herdacht. Zij komen bijeen om eer te betonen aan de veertig
SALM bemanningsleden die hun levens opofferden om vitale voorraden te brengen naar de moedi
ge Polen, die Warschau zo dapper verdedigd hebben.
9
