Liefst 90% van de totale ontvangsten was
afkomstig uit Nederlands-Indië!10.
Na de val van Nederlands-Indië heeft het fonds
gedurende de daaropvolgende oorlogsjaren nog
slechts mondjesmaat giften mogen ontvangen.
Door de ondertekening van de Leen-en-
Pachtwet konden geallieerde - en dus ook de
Nederlandse - strijdkrachten met het meest mo
derne en voor de oorlogvoering gestandaardi
seerde materieel worden uitgerust. Waar
schijnlijk de allerlaatste aanschaf, die dank zij
het "PBF" tot stand kon komen, betrof de
schenking van een speciaal Rode Kruis-ambu-
lancevliegtuig van het type Douglas C-47A
Dakota aan de ML/KNIL in Australië20.
Conclusie
Uit de laatste in het Engelse "Vrij Nederland"
gepubliceerde financiële verantwoording d.d.
31.07.43 blijkt, dat het "Prins Bernhard-
Fonds" op dat moment in totaal 19.167.991,-
aan schenkingen had ontvangen21. Het leeuwe-
deel hiervan, n.l. 17.094.630,-, was afkomstig
uit Nederlands-Indië. De conclusie van Dr. L.
de Jong, dat "waarschijnlijk in 1940 - 1941
geen enkele niet-Britse bevolkingsgroep met
zoveel hartstocht aan de Engelse zijde stond als
juist de Europese gemeenschap in Indië" kan
dan ook ten volle onderstreept worden!
Nico Geldhof
22
Noten:
1 - I)r. L. de Jong "Het koninkrijk der Nederlanden in de tweede wereldoorlog'VDl. 1 la -I "Nederlands-Indië (Den Haag 1984)
514-515. Ook: "Vrij Nederland - Je maintiendrai/Onafliankelijk weekblad vooralle Nederlanders" I/No. 17 - 23.11.40,
398.
2 - "Vrij Nederland" I/No. 8 - 21.09.40. 169 - 170.
3 - Ibidem I/No. 12 - 19.10.40. 282; I/No. 15 - 09.11.40. 349.
4 - Ibidem I/No. 2 - 10.08.40, 46.
5 - Ibidem I/No. 8-21.09.40, 173.
6 - De bijdragen waren hoofdzakelijk afkomstig van op Malakka werkzame en woonachtige Nederlanders ("Vrij Nederland"
I/No. 14-02.11.40,323).
7 - Dit was Spitfire F.Mk.lI met R.A.F.-serial P8365.
8- "Vrij Nederland" I/No. 17 - 23.11.40, 398.
9 - Ibidem I/No. 32 - 08.03.41. 181
10 - Deze fusie werd voor het eerst bekend gemaakt door Prins Bernhard tijdens zijn speech voor Radio Oranje op 07.03.41
("Vrij Nederland" I/No. 33 - 15.03.41. 195).
11 - Ibidem I/No. 33, 200.
12 - Ibidem I/No. 35 - 29.03.41, 264. De plakken no. 1 t/m 5 werden resp. bestemd voor H.M. Koningin Wilhelmina, Prinses
Juliana, Prins Bernhard, de Landvoogd èn Winston Churchill.
13 - Ibidem I/No. 38 - 19.04.41, 380.
14 - Ibidem 1/No. 42 - 17.05.41. 500. Op 10 mei 1941 stonden vrijwel alle in loondienst zijnde werknemers hun salaris van die
dag af aan het "Verenigde Fonds". Met deze bijdrage herdachten zij, dal een jaar tevoren het moederland werd aangeval
len en bezet ("Netherlands News - Fortnightly Bulletin published by the Netherlands Information Bureau/New York,
26.06. - 10.07.41, 29).
15- "Knickerbocker Weekly" 21.04.41, 10.
16- Ibidem 04.08.41, 8.
17- Ibidem 01.09.41, 21.
18 - Ibidem 08.09.41, 10 31; 22.09.41, 19.
19 - "Vrij Nederland" 11 I/No. 19 - 05.12.42, 601.
20 - Ibidem IV/No. 39 - 22.04.44, 387.
21 - In maart 1943 meldde de Minister voor Vliegtuigproductie Sir Stafford Cripps desgewenst in het Britse lagerhuis "that
funds so far contributed by Netherlanders have been applied to the purchase of 145 fighter planes, each bearing a name
chosen by the donors". Van dit aantal hadden volgens hem 98 toestellen een passende presentatienaam ontvangen. In
totaal hadden de "Verenigde Fondsen" volgens hem een bedrag van 750.000.- afgedragen. Ken deel van de hiervoor
aangekochte Spitfires werd door Nederlandse vliegers gevlogen("Knickerlxxker Weekly" Ill/No. 3 - 15.03.43). N.B.: Het
door Cripps genoemde aantal aangekochte jachtvliegtuigen stemt niet overeen met de opgave volgens de verstrekte finan
ciële verantwoordingen van het "Prins Bernhard-Fonds"!
