en Fleet Air Arm en dat in 1944 een verbeterde tweede editie kreeg. Het boek kreeg ook de belangstelling van de Amerikanen, niet alleen van de USNavy, maar speciaal van de United States Army Air Force. Was de USNavy gewend overzee te vliegen en was daarom al heel vroeg het belang van goede navigatie erkend, bij de USAAF liet de naviga tie te wensen over. Men vloog op radiobakens, die gemakkelijk waren te storen en verder werd genavigeerd via autowegen die veelal in OostWest en NoordZuid richting waren aange legd. Bij het in dienst nemen van lange afstandsbommenwerpers kwam ook een verbe tering van de navigatie apparatuur en een nauwkeuriger navigatie. De AP 1234 heeft bij de USAAF daartoe bijgedragen. Voorts werd na de oorlog bekend dat ook de Duitsers en Italianen, maar ook de Japanners de AP 1234 hanteerden. De lezer moet zich wel bedenken, dat er in die tijd geen apparatuur was, die automatisch een positie weergaf, geen traagheidsnavigatiesys teem, noch Global Positioning System. De navigator tekende op een plotkaart de (rechtwijzende of ware) luchtweg als rechte lijn; begin en eind ervan markeerde hij door tijd. Wilde hij zijn positie op de grond bepalen, dan bracht hij na een berekening op een z.g. Dalton computer de windvector aan. De AP 1234 gaat uit van een dergelijke vorm van gegistbestek navigatie, genoemd airpiot (in NLD's ook wel luchtweg of ware koers plot, kortweg luchtplot). De andere vorm was die van het z.g. trackpiot (in NDL's ook wel grondwegplot, kortweg trek- plot), waarbij de berekende koers over de grond in de kaart wordt aangebracht. Het trackpiot heeft het nadeel dat bij elke koerswijziging, meteen de windvector moet worden ingebracht, hetgeen de navigator erg veel werk geeft, zoveel zelfs dat hij bij vele koersveranderingen, zoals bijvoorbeeld bij een vierkants verkenning, de bewegingen van het vliegtuig over de grond niet meer kan bijhouden. Het airpiot heeft het voordeel dat, als er veel koers wordt veranderd, die luchtkoersen meteen op de kaart kunnen worden gezet. Als er een positie nodig is kan de windvector, bere kend vanaf het moment dat men het airpiot is begonnen, worden ingebracht. Tijdens het schrijven van de AP 1234 waren er zeevarenden, die tegen het airpiot waren, daar op zee het gebruikelijk is het trackpiot bij te hou den. Uiteindelijk wist men hen te overtuigen. De AP 1234 behandelt ook instrumenten, het rondhalen van kompassen, de astronavigatie, kaartprojecties, het invullen van journalen en radionavigatie. In totaal werden meer dan 130.000 copieën van de AP 1234 uitgegeven. Inmiddels had Dickie Richardson de bijnaam 'Mr. Air Navigation' gekregen. Omdat de navigator het te druk had met het plot bijhouden en daarom geen aandacht kon geven aan eventuele andere zaken als taktiek, speci aal in de onderzeebootbestrijding, besprak Dicky Richardson met zijn team met de indus trie de mogelijkheid van automatisering van het plotten. Dat leidde ertoe dat er een airplotter kwam, die gekoppeld aan een gyrogestuurd magnetisch kompas, van de kompaskoers door het inbrengen van varatie en kompasfout, een ware koers gaf. Ook op het gebied van de astronavigatie zou Dickie een vinger in de pap hebben gehad. De omslachtige rekenmethode met boldriehoeks- meting, zoals men op zee kende, vroeg om een snellere oplossing. De USNavy had o.m. door ene captain Weems al baanbrekend werk ver richt, hetgeen o.a. leidde tot de z.g. 214 Tafels. In de R.A.F. bestond de Air Almanac en werd de ANT ontwikkeld, de z.g. Astro Navigation Table, die in combinatie met de reeds in gebruik genomen z.g. Astrograph, die op een kaart positielijnen projecteerde, het werk van de navigator zeer bekortte. Daartoe werd een speciaal formulier geïntroduceerd ter vereen voudiging van de berekeningen (AP 1519). Ook op het gebied van plot en topografische kaarten voor de vliegerij gaf Dickie adviezen. Als commandant van No.502 Coastal Command Squadron kreeg Dickie te maken met nogal wat falende motoren van zijn Whitleys, maar daar- 23

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Nieuwsbrief Militaire Luchtvaart Museum | 1998 | | pagina 23