MR J.W.Th. BOSCH: EEN VLIEGER DIE
GESCHIEDENIS SCHREEF*
Op 2 juli jongstleden overleed Mr. J.W.Th. Bosch op drieëntachtig jarige leeftijd in
Wassenaar. Met Bosch verloor Nederland een unieke figuur uit de geschiedenis van de
Nederlandse Militaire Luchtvaart. Jan Bosch behoorde, samen met onder meer B. van
der Stok, J. Linzel, G. Steen en H. Guyt, tot het kleine gezelschap vliegers die zowel in
de meidagen van 1940 als later in de Royal Air Force actief waren.
Opleiding tot jachtvlieger
Jan Willem Theodoor Bosch werd op 29 juni
1915 geboren in Pampanoea op Celebes als
oudste zoon van de resident Johan Jacob Bosch.
Hij groeide ook op in deze garnizoensstad. Na
de pensionering van Bosch senior begin jaren
'30, verhuisde het gezin naar Nederland en ves
tigde zich aan de Ieplaan 23 in Den Haag. In
1934 behaalde Jan Bosch zijn diploma aan de
HBS Ofschoon hij toen reeds vlieger wilde wor
den zag hij deze plannen doorkruist, doordat er
op het KMA op dat moment geen plaats was. Hij
schreef zich daarom in aan de Universiteit van
Leiden alwaar hij Indisch Recht ging studeren.
In 1936 gelukte het hem alsnog om te worden
toegelaten tot de vliegopleiding.1 Op 17 augus
tus 1936 meldde hij zich te Soesterberg bij de
Lucht\v aar taf deeling (LVA) voor de opleiding
tot reserve-officier-vlieger met een verbintenis
van zeven jaar. Zijn studie zette hij voorlopig op
een laag pitje. In totaal zestien leerling-vlie
gers, onder wie vier cursisten afkomstig van de
KLM. maakten deel uit van de groep die samen
met Bosch in opleiding ging.
Bijna een jaar na zijn indiensttreding, op 8
augustus 1937,2 behaalde Bosch zijn Groot
Militair Brevet en werd toen samen met onder
meer B. van der Stok. H. van Overvest en H.
Doppenberg uitverkoren om deel te gaan uitma
ken van de Jacht Vliegtuig Afdeling JaVAJ,
onder het commando van Kapitein-Vlieger
Hendrik van Weerden Poelman. De JaVa was
na een reorganisatie van de LVA op 1 februari
1930 opgericht en verbleef sinds eind mei 1936
als gevolg van de toenemende internationale
spanningen op Schiphol.1 Ir. Herman Doppen
berg kan zich nog goed voor de geest halen dat
Jan Bosch op het eerste gezicht niet direct aan
het profiel van een jachtvlieger voldeed:
In de omgang op de grond was Jan Bosch
een aardig maar ietwat nerveus persoon.
Eenmaal in de lucht echter, bleek hij een
zeer bekwaam vlieger.1
In 1938 werd Bosch naar Soesterberg terugge
stuurd om te worden opgeleid tot instructeur-
Trots poserend in uniform met vliegervink:
Luitenant-Vlieger Jan Bosch in 1937.
6
