Ondertusschen hadden wij al een uur
gevlogen en de commandant gaf order om
te landen per radio, om benzine, olie en
munitie in te nemen. Ik landde als nummer
drie en terwijl ik aan het afvangen was,
schoten 2 Messerschmitts 109 mijn toestel
in brand. De nog in de lucht verkeerende
jagers kwamen in een luchtgevecht.7
De Messerschmitts behoorden tot een formatie
van negen toestellen van de 4.1 JG186onder
leiding van Hauptmann Robitsch. Jan Bosch
mocht niet over geluk klagen, toen hij tijdens de
landing werd aangevallen. Kogels scheerden
rakelings langs zijn linkerschouder en verbrij
zelden het instrumentenpaneel. Nog voordat het
toestel tot stilstand kwam, sprong hij uit de
brandende kist en zocht dekking achter het C
IX manchevliegtuig.0 Na afloop van het luchtge
vecht waarbij zonder verdere verliezen enkele
Duitse Messerschmitts konden worden neerge
schoten, werd onmiddellijk begonnen met de
reparatie van de Fokkers. Terstond nadat in de
avonduren de eerste twee kisten gereed kwa
men, werden deze overgevlogen naar het hulp
vliegveldje Buiksloot, even ten noorden van
Amsterdam. De volgende ochtend volgden nog
eens drie Fokkers. Vanaf Buiksloot vloog Bosch
nog vijf missies, onder meer naar Waalhaven,
de Grebbelinie en IJmuiden.
Naar Engeland
Na de demobilisatie wierp Bosch zich weer
geheel op zijn rechtenstudie en op het volgen
van enkele cursussen bij de KLM. Over de
periode die volgde direct na de capitulatie ver
telde hij in 1943 het volgende:
Op 1 juli 1940 ben ik gedemobiliseerd en
niet in den Opbouwdienst gegaan. Ik heb
toen bij mijn ouders gewoond, daar wij de
eerste 6 maanden geen geld kregen en heb
daarom bij de K.L.M. cursussen gevolgd en
behaalde het B-brevet (verkeers) en brevet
navigatie 2e klas. Toen ik dat klaar had
ben ik doorgegaan met studeeren voor navi
gator le klas. Ik was namelijk van plan om
naar de K.L.M. over te gaan en had reeds
een contract geteekend toen de mobilisatie
kwam. Zij betaalden mij daarom ook eenig
salaris uit. Later hebben de res.officieren-
vliegers een soort wachtgeld gekregen, nl.
fl.75.- per maand voor gehuwden.''
Hij had zich inmiddels echter een ander doel
gesteld: vluchten naar Engeland. Geenszins een
gemakkelijke keuze, omdat hij tijdens de mobi
lisatie was getrouwd. Toch besloot hij zijn plan
nen door te zetten. Hij deed voortijdig examen
voor zijn rechtenstudie en zakte door onvol
doende voorbereiding.10 Daarop verlegde Bosch
zijn aandacht naar andere dingen. Met enkele
anderen trof hij voorbereidingen om met een
vlet de Noordzee over te steken. Bij een inspec
tie in februari 1941 bleek echter dat de sloep
door de strenge winter kapot was gevroren.
Later in datzelfde jaar waagde Bosch een nieu
we poging die echter strandde in België.
Al snel werden weer nieuwe plannen gesmeed.
Samen met zijn vriend en collega-vlieger H. van
Overvest kreeg hij van Luitenant-Kolonel H.G.
van Voorthuijsen, de voormalig commandant
van het Eerste Luchtvaart Regiment, in het
voorjaar van 1942 het sein dat ze konden ver
trekken uit Nederland. Door allerlei oorzaken
gelukte het Bosch echter pas drie weken later
dan gepland, op 10 mei 1942, Nederland te ver
laten. Samen met de cavalerie-officier A.H.G.
Kanters, Kapitein-Vlieger F.A.A.M. Janssens
en Eerste Luitenant-Vlieger Jhr. B. Sandberg
reisde hij zonder problemen naar Zwitserland.
Ze wisten het neutrale land binnen te dringen
zonder te worden opgepakt door de Zwitserse
autoriteiten. Vervolgens namen ze contact op
met Generaal-Majoor van het KNIL A.G. van
Tricht. Ondanks het goede werk dat hij voor de
gevluchtte Nederlanders aldaar verrichtte,
gelukte het Van Tricht niet op korte temijn de
Engelandvaarders op legale wijze naar Spanje
te loodsen." Daarop wachtte hen een uiterst
onaangenaam verblijf in werkkampen. Na ver
loop van tijd hadden zowel Bosch als Sandberg
schoon genoeg van de erbarmelijke situatie
waarin ze verkeerden. Ze besloten niet langer
8
