geldige papieren af te wachten en vertrokken op
15 februari 1943 illegaal naar Frankrijk. Met
Van Overvest werd af gesproken dat hij later
met een teamgenoot zou trachten dezelfde weg
te volgen. Via Spanje arriveerden beiden in
Lissabon. Door zijn relaties bij de KLM duurde
het slechts enkele dagen alvorens ze per DC-3
op 8 mei 1943 naar Bristol konden vliegen.
In Engeland aangekomen werden beiden eerst
ondervraagd in de zogenaamde Patriotic School.
Bosch verbleef daar ongeveer zeventien
dagen.12 Zoals iedereen werd ook Bosch grondig
gescreend. Zo werd hem onder meer gevraagd
wat voor soort bomen er in de leplaan in Den
Haag te vinden waren...
Sandberg zag een langer verblijf in Engeland
niet zitten en koos voor deelname aan de strijd
tegen Japan. Hij reisde door naar de Verenigde
Staten waar hij bij de Royal Netherlands
Military Flying School (RNMFS) te Jackson
zijn waarnemersbrevet kreeg uitgereikt. Als
vlieger-waarnemer diende hij vervolgens vanaf
september 1944 tot het einde van de oorlog bij
het 120ste Squadron van de ML-KNIL.13
In dienst bij de RAF
Jan Bosch verkoos een verblijf in Engeland
boven de weg die Sandberg volgde. Snel na zijn
vrijlating uit de Patriotic School nam hij contact
op met Majoor Ir. J.P Berdenis van Berlekom
van het Bureau Luchtvaart van het Ministerie
van Oorlog in Londen. Deze maakte voor hem
de weg vrij voor toetreding tot de RAF. Op 3 juli
1943 werd hij gedetacheerd bij de RAF
Volunteer Reserve. Een eerste kennismaking
met de RAF vond plaats in het Aircrew
Receiving Centre te Abbey Lodge, Londen.
Omdat Bosch in het bezit was van het Groot
Militair Brevet én beschikte over oorlogserva
ring werd een cursus bij de elementaire vlieg-
school overbodig geacht. Hij werd dan ook
geplaatst op een zogenaamde Refresher
Course te RAF Caistor. waar werd gelest op de
tweemotorige Airspeed Oxford. Op grond van
zijn leeftijd, hij was op dat moment 28 jaar,
werd hij te oud bevonden voor de voortzetting
van zijn loopbaan als jachtvlieger. Aanvan
kelijk was dit een grote teleurstelling voor hem.
Zijn collega Bob van der Stok (geboren 30 okto
ber 1915) was in 1941 immers wèl opgenomen
in RAF Fighter Command. Later, toen hij
eenmaal op Mosquito's operationeel vloog, kon
hem dit nog maar weinig deren. Vervolgens ver
bleef hij van eind oktober 1943 tot het einde
van hetzelfde jaar op het RAF College in
Cranwell alvorens te worden overgeplaatst naar
No. 12 (P) Advanced Flying Unit. Hier werd
naast de Oxford, ook gebruik gemaakt van tie
Bristol Blenheim. Begin juli 1944 begon Bosch
aan de laatste fase van zijn vliegopleiding bij de
RAF. Bij No. 1655 Mosquito Training Unit.
gestationeerd op de vliegvelden Warboys en
Wyton, werd hij omgeschoold op het 'houten
wonder*.14 Eind juli 1944 achtte de RAF hem
voldoende voorbereid voor een operationeel
avontuur en werd hij overgeplaatst naar No.
139 (Jamaica) Squadron, dat deel uitmaakte
van de zogenaamde Pathfinder Force. Deze
strijdmacht werd in het leven geroepen om
enerzijds de route naar het te bombarderen doel
op bepaalde punten met lichtkogels te marke
ren en anderzijds het doel zelf met zogenaamde
Target Indicators (TVs) te verlichten. TIs
waren sterk lichtgevende flares van allerlei
kleuren die ongeveer tegelijkertijd met bommen
werden afgeworpen. Op deze Target
Indicators mikten de bommenwerpers van de
zogenaamde Main Force, die iets later boven
het doel arriveerden, hun bommenlast. De
implementatie van de Pathfinder Force had
plaatsgevonden in het voorjaar van 1942. De
grote stimulator achter deze ideeën was Group
Captain S.O. Bufton. DSO. DFC. Hij onder
kende in deze fase van de oorlog als één van de
weinigen het belang van nauwkeurige navigatie
als voorwaarde voor het succesvol bombarderen
van een doel. Hoewel absoluut geen voorstander
van deze ideeën omdat hij tegen iedere vorm
van het creëren van een 'elite corps* was, werd
de bevelhebber van RAF Bomber Command
Air Chief Marshal Arthur Harris, door de
Combined Air Staff (CAS) min of meer
gedwongen de plannen van Bufton te realiseren.
Op 15 augustus 1942 werd de Pathfinder
9
