EXPEDITIE NAAR VOORMALIG NIEUW-GUINEA
Eén van de projecten die de Stichting Vrienden van het MLM voor het jaar 1999 op
de agenda heeft staan is een expeditie naar voormalig Nieuw-Guinea, het huidige Irian
Jaya. Onder leiding van René d'Hollosy van de stichting gaat dit voorjaar een verken
ningsmissie naar deze voormalige Nederlandse kolonie om de mogelijkheid van de ber
ging van een Kittyhawk te onderzoeken. De Curtiss P-40 Kittyhawk jager was in dienst
bij de Militaire Luchtvaart van het KNIL. Het vliegtuig werd zowel tijdens de oorlogs
jaren tegen de Japanners ingezet als tijdens de politionele acties in 1947 en 1948. De
P-40 Kittyhawk ontbreekt in de collectie van het MLM.
Op het kantoor van Bas Kreuger, conservator in
het Militaire Luchtvaart Museum (MLM), liggen
kaarten van het voormalige Nieuw-Guinea. Hij
is ze zelf gaan halen bij de Topografische Dienst
in Emmen. Het is slechts een stukje van de
voorbereiding voor de reis komend voorjaar
naar Irian Jaya.
"Als het een beetje mee zit weten we in maart of
de Kittyhawk, die ontdekt is in één van de zoet-
watermeren, geborgen en gerestaureerd kan
worden" zegt de conservator op mijn vraag of
het wel de moeite waard is zo'n verre reis te
maken voor een vliegtuig, waarvan de berging
bij een eerder poging door amateurs mislukte.
In zijn rommelige kantoor bezaaid met histo
risch vliegtuigmateriaal, schilderijen, foto's en
oude handboeken, die verder onderzoek vergen
voordat ze al of niet in de collectie worden opge
nomen, zit Kreuger gebogen over de kaarten van
Irian Jaya. "Ze hebben nota bene een touw aan
de staart van het toestel gebonden om vervol
gens het wrak met een auto uit het water te sle
pen. Het touw brak en het staartstuk schijnt van
de romp te zijn gescheurd", vertelt Bas Kreuger
met enige verontwaardiging in zijn stem over de
onprofessionele poging om het toestel boven
water te halen. "Volgens enkele Nederlandse
duikers, die het afgelopen jaar in het meer heb
ben gedoken, ligt het toestel er nog in zeer rede
lijke staat bij. Het staartstuk ligt vijf meter ach
ter de romp op slechts geringe diepte. De overi
ge delen van het toestel zijn vrijwel onbescha
digd. Deze duikers hebben overigens nog meer
toestellen ontdekt, die aan het einde van de oor
log tegen de Japanners opzettelijk zijn afgezon
ken". Het afgelopen jaar was er regelmatig fax-
verkeer tussen het museum en de duikers. De
berichten waren zo positief dat een eigen onder
zoek ter plekke door de stichting en het museum
eigenlijk niet uit kan blijven.
Hoewel de toestellen ruim vijftig jaar onder
water liggen, mag dat volgens de conservator
geen probleem zijn: "De meest toestellen zijn
onberoerd gelaten en vergeet niet dat ze in zoet
water liggen. Dat heeft veel minder corroderen-
de werking dan het allesvernietigende zoute
zeewater. Bovendien liggen ze onder een laagje
modder dat een conserverende werking heeft",
zegt Kreuger die zelf ook nieuwsgierig is naar
wat voor toestellen er nog meer onder water lig
gen. Hij vermoedt dat het voornamelijk Japanse
vliegtuigen zijn.
De Kittyhawk, een P-40N is van hetzelfde type
als waarmee het voormalige 120 squadron van
het Koninklijke Nederlands Indisch Leger
(KNIL) vloog. Dit type vliegtuig ontbreekt in de
MLM-verzameling. Het museum heeft er dus
alle belang bij zo'n toestel voor de collectie te
verwerven. De Kittyhawk in Irian Jaya heeft
waarschijnlijk een noodlanding op het water
gemaakt, waarna het toestel is gezonken. Het
vliegtuig ligt niet ver van de oever. Volgens de
enthousiaste duikers moet het niet te moeilijk
zijn het toestel te bergen. De Kittyhawk schijnt
nauwelijks schade te hebben opgelopen en de
moeite van het restaureren waard te zijn. Voor
de stichting Vrienden van het MLM zijn deze
berichten voldoende redenen om een verken
ningsmissie te financieren en uit te zenden.
Naast conservator Bas Kreuger bestaat de expe
ditie uit een vliegtuigtechnicus van het MLM
sergeant Willem Lit, de directeur van het
10
