BOMMENWERPEN EN RICHTKIJKERS IN DE TWEEDE WERELDOORLOG Inleiding Al vroeg in de Eerste Wereldoorlog werd het vliegtuig gebruikt als bommenwerper, waarvoor eerst met de hand stalen pijlen werden afgeworpen, gevolgd door bandgra naten en daarna door speciaal vervaardigde bommen. Daarbij werd eerst heel laag gevlogen en geschiedde het afwerpen 'over het handje' m.a.w. werd 'met het oog' gericht. Enige oefening gaf goede resultaten, ook al omdat de vliegsiielheid gering was. Zwaardere bommen kwamen aan rekken te hangen, die mechanisch of later electrisch werden bediend. Door geduchter afweer werd het vliegtuig naar steeds grotere hoog ten gedwongen, en daarmee kwam het duikbommenwerpen en voorts het horizontaal bombardement met steeds grotere en snellere vliegtuigen. In diverse landen, ook in Nederland, waren reeds in de Eerste Wereldoorlog instrumenten vervaardigd die het bombarderen van grotere hoogten mogelijk maakten. Daarbij werden theoretische constructies omgewerkt in bommenrichtkijkers, waaruit twee stromingen ont stonden. Namelijk de vectorkijkers, die uitgaan van diverse vectoren. Dat zijn grootheden die niet alleen een waarde, maar ook een richting geven. Dan zijn er de taehometrische kij kers of te wel hoeksnelheid metende kijkers. Hierna beperken wij ons voornamelijk tot de ontwikkelingen in de Royal Air Force n.l. die van de MK.IX en MK.XIV 'vectorbombsights', doch blijven daarna ook stil staan bij de taehometrische richtkijkers, zoals o.m. de Amerikaanse Norden en Goerz. Het z.g. horizontale bombardement De ideale situatie Voor 100% treffers nemen wij aan dat het vlieg tuig zuiver horizontaal vliegt, het doel niet beweegt en condities ideaal zijn. De richter kijkt dan door zijn kijker naar het doel, gevend ten opzichte van de verticaal de zichthoek, ook wel eens gezichtshoek genoemd of 'sighting angle'. Zodra die zichthoek gelijk is aan de voorhoud- hoek (ook wel afwerphoek) moet de bom worden afgeworpen en zal dus de ideale bom op het juiste ogenblik het vliegtuig met de snelheid daarvan verlaten. De voorwaartse snelheid van de bom zal meteen beginnen af te nemen, ter wijl door de zwaartekracht de verticale snelheid gaat toenemen. Precies als het vliegtuig over het doel gaat zal in deze ideale situatie de bom daaronder het doel bereiken en ontploffen. De hoek tussen vliegtuig en doel met de verticaal op het moment van afwerpen is de ideale af werphoek. Een aantal factoren beïnvloedt ech ter het afwerpen. (Zie ook schets) De werkelijkheid Luchtweerstand Luchtweerstand (=wrijving) beïnvloedt bom en vliegtuig. Bij de afnemende horizontale snel heid van de bom neemt de invloed van de wind toe en ook de valsnelheid vanwege de zwaarte kracht. Door de stroomlijn vorm van de bom kan dus een zo hoog mogelijke valsnelheid worden verkregen. Bij voldoende hoogte zal de valsnel heid echter niet meer kunnen vermeerderen. Die snelheid noemt men 'terminal velocity. Luchtweerstand bepaalt derhalve niet alleen de valtijd, maar dat doet ook de snelheid van het vliegtuig op het moment van afwerpen, die de bom heeft en die door die luchtweerstand af neemt. 15

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Nieuwsbrief Militaire Luchtvaart Museum | 1999 | | pagina 15