den ingebracht, gevend de aanvalskoers. Die
wordt zichtbaar gemaakt met twee evenwijdig
lopende langsdraden met een beweegbare stift,
die met een vizier op de verticale arm de richt
lijn vormt. Die verticale arm kan naar voren
draaien voor het instellen van de eigenschap
van de bom (i.e. achterblijfhoek en terminal
velocity), terwijl het vizier op en neer kan wor
den bewogen voor de in te stellen hoogte.
Voorwaarde was wel dat avant het bommenwer-
pen een aantal berekeningen en afspraken wer
den gemaakt. Die zijn:
- De tevoren gekozen hoogte en snelheid, door
de vlieger te vliegen, op zijn hoogte- en snel
heidsmeter herleiden tot de ware hoogte en
snelheid. Die moest boven het doel gekomen
met de temperatuur nader worden gecorri
geerd.
- Met de verkregen ware snelheid en koers op
de aanvalshoogte en meteowind de aanvals
koers en drift, alsmede de grondkoers en
grondsnelheid bepalen om die bij de MK.IX
via de stift en richtdraden in te stellen.
In enkele versies van de MK.IX was een water
pas aangebracht, zodat de richter kon zien of de
kijker zo zuiver mogelijk horizontaal lag en de
vlieger dus zuiver vloog...
Van precisie bij het afwerpen van bommen met
de MK.IX was aldus weinig of geen sprake, ten
zij een heel lange bommenrun werd gemaakt.
Een grote geoefendheid en samenspel van vlie
ger en richter werd erdoor gevergd. Dan nog
bleef het succes gering, zeker als het vliegtuig
tijdens de run werd beschoten. Om de trefze
kerheid groter te maken werd daarom al heel
vroeg het liefst in een formatie gebombardeerd.
De MK.XIV vector bombsight (zie foto)
Een volgende stap was de automatisering van
de vectorkijker. Na diverse ontwikkelingen ont
stond eind jaren dertig de MK.XIV van de
R.A.F. Die bestond uit een mechanische, elec-
trische rekenmachine (analoog computer) en
een daaraan verbonden kijker. De bovenge
noemde factoren volgend:
- de eigenschappen van de bom werden in de
computer verwerkt door de maximum valsnel
heid (terminal velocity) in te stellen (geeft
valtijd vs hoogte).
- de stand van het vliegtuig was door gyrostabi-
lisatie minder van invloed, zodat koers- en
hoogteveranderingen tot zekere limieten
ongestraft konden worden gedaan.
- de hoogte en snelheid van het vliegtuig wer
den direct in de computer ingebracht en ook
de temperatuur, zo de werkelijke hoogte en
snelheid aldaar benaderend.
- ook de atmosferische druk was, zoals op een
hoogtemeter, instelbaar, zo ook de terrein
hoogte.
- windrichting en windsnelheid waren ook
instelbaar. Dat was dan wel de meteowind of
een wind die later was gevonden, bijvoor
beeld door middel van de 3-driftmethode of
via het laatste bestek.
- de koers kwam van het Distant Reading
Compass (DRC), een magnetisch kompas dat
was gestabiliseerd en waarvan de gegevens
via een magnetisch synchronisatiesysteem
naar de rekenmachine werden gevoed, terwijl
daarop de variatie (veranderingen van het
aardmagnetische veld) tevoren ook kon wor
den ingesteld.
Alle informatie van de computer werd via elec-
trische weg doorgegeven aan de aparte richkij-
ker, het z.g. sighting head, die nabij de compu
ter in de neus van het vliegtuig was geïnslal-
19
