Het lot van de schepen
De oorlog had intussen een andere wending
gekregen. De SCHARNHORST werd na gere
pareerd te zijn nog in Noorse wateren ingezet en
nam o.m. deel aan een aanval op Spitsbergen.
Op 26 december 1943, toen het schip een groot
konvooi wilde naderen, werd het onderschept
door de zware escorte, geleid door de Britse
admiraal Bruce Fraser die zijn vlag voerde aan
boord van het slagschip HMS DUKE OF
YORK. Na 13 voltreffers van 35,6 cm granaten
en zeker 14 torpedo's ging de SCHARNHORST
met 1803 man in een ijskoude zee ten onder. 36
konden worden opgepikt.
Terzijde zij opgemerkt dat de hoofdbatterij van
de DUKE OF YORK ten dele was te gebruiken
door veelvuldige storingen in de vierling torens.
Van de afgeschoten torpedo's troffen er 10 doel.
De GNEISENAU werd terug in Duitsland op
26/27 februari 1942 door R.A.F. bommen zwaar
beschadigd. Het schip ging naar Gotenhafen
(bij Gdansk) en werd daar op 7 juli 1942 op
Hitiers orders uit dienst gesteld, evenals ande
re grote oppervlakteschepen. Zodoende kwa
men bemanningen voor de veel effectiever ope
rerende U-boten beschikbaar.
Een toren (met 3 x 28cm) werd in Hoek van
Holland opgesteld als kustbatterij. De andere
bewapening werd elders voor dat doel gebruikt
Het schip zelf werd 27 maart 1945 voor de
haven als blokschip tot zinken gebracht en is
eind jaren veertig gesloopt.
De PRINZ EUGEN was het 'lucky ship' van de
Duitse Marine. In maart 1942 incasseerde het
een torpedo, werd gerepareerd en werd ingezet
PRINZ EUGEN
in de Oostzee o.m. voor opleidingen en onder
steuning van operaties te land. In oktober 1944
ramde het zonder veel schade de kruiser LEIP
ZIG, die ernstig werd beschadigd.
In mei 1945 werd het overgedragen aan de geal
lieerden en vond haar eind als doel bij de eer
ste Bikini-atoombom proeven in de Stille
Oceaan.
N abeschouwing
Het mag duidelijk zijn dat de slagkruisers de
nadagen van dat type schepen vertegenwoordig
den. Dat zij beter hadden kunnen functioneren
met 38 cm kanons zou alleen op het gevecht met
de DUKE OF YORK betrekking kunnen heb
ben.
Het R.A.F. Bomber Command zat door verliezen
krap de aanvallen op Duitsland uit te voeren
Het vond het afrekenen met snel varende
oppervlakteschepen geen belangrijke taak. Het
Coastal Command werd dat toegewezen, maar
miste toen voldoende middelen en oefening. De
Japanse georganiseerde, gecoördineerde lucht
aanval op snel varende schepen, zoals HMS
PRINCE OF WALES en REPULSE was overko
men op 10 december 1941, was niet aangesla
gen. De 'gunners' op de Admiraliteit bepleitten
weer het belang van slagschepen ten koste van
vliegkampschepen. De oorlog zou hen logen
straffen.
De Britse aanvallen op de Duitse schepen wer
den te individueel ingezet. Het gezamenlijk aan
vallen van motortorpedoboten en Swordfishes en
andere vliegtuigen had wellicht meer resultaten
geboekt. Waar de lage bewolking en het matige
zicht de Duitsers in de kaart speelden, was dat
voor de Britten een nadeel. Echter, er werd van
die zijde, mede door onervarenheid, daarvan
niet goed of juist teveel gebruik gemaakt. Bij het
zien van een Duits jachtvliegtuig werd al snel de
wolken ingedoken. De overdag geleden verlie
zen speelden daarbij een rol. Daarenboven komt
dat de vliegtuigen merendeels op bestek navi
geerden en vele de weg kwijt raakten. Radar
werd juist ingevoerd en faalde vaak.
16
