BRITSE BOORDVLIEGTUIGEN IN DE
TWEEDE WERELDOORLOG
Inleiding
In het artikel over de Amerikaanse boordvlieg-
tuigen in de MLM Nwsbrief no 73 werd al meer
dere malen gerept over de Amerikaanse vlieg
tuigen bij de Fleet Air Arm. Hierna een nadere
uiteenzetting over het Britse boordvliegtuigen-
bestand.
Terwijl de Amerikaanse- en Japanse Marine al
lang voor de oorlog in groter verband oefenden
met boord vliegtuigen zowel in defensief als
offensief optreden, was daar bij de Royal Navy
amper sprake van. Dat kwam omdat de schepen
onder de Admiralty vielen, maar de vliegtuigen
een zaak waren van de Royal Air Force, zoals
dat op 1 april 1918 was bepaald, toen de Royal
Naval Air Sevice in 1925 verder als Fleet Air
Arm (FAA) onder de RAF kwam. Sedertdien
werden de vliegtuigen bemand door RAF en/of
RN-vliegers en marinepersoneel was waarne
mer of telegrafist/schutter. Hun tijd voorsamen-
werking was vaak te kort en dat deed de opera
tionele kwaliteit niet goed. Daarnaast was er het
voortdurende getouwtrek tussen Admiralty en
Air Ministry. Gevolg was dat de Fleet Air Arm
in 1939, het jaar van het uitbreken van de oor
log, veelal met verouderd of ongeschikt mate
rieel, weer bij de Admiralty kwam.
Beschikbare vliegkampschepen
HMS Argus (1918), verbouwde koopvaarder,
14500 ton, alleen gebruikt voor opleidingen.
HMS Hermes(1923) eerste als 'carrier
gebouwd vliegkampschip, 10500 ton, vliegtui
gen 20. Van begin af te klein. Gezonken in april
1942 bij Ceylon door Japanse boordvliegtuigen.
HMS Furious(1917), eerste omgebouwde slag
kruiser, vele malen gemoderniseerd, 23000 ton,
vliegtuigen 36+. Was gedurende de hele oorlog
operationeel en was bij vele acties.
HMS Eagle (1918/24). omgebouwd slagschip,
22000 ton, vliegtuigen 24. Capaciteit te gering
voor grote vlootacties. Gezonken door U-boot in
Middellandse zee in 1942.
HMS Courageous en Glorious (1916/28-30),
omgebouwde slagkruisers. 22350 ton. vliegtui
gen 48. Couregeous in eerste weken van de oor
log gezonken door onderzeeboot. Glorious door
slagkruisers Scharnhorst en Gneisenau gezon
ken in 1940.
HMS Ark Royal, van begin af als 'carrier'
gebouwd met deels gepantserd vliegdek. twee
hangars, vliegtuigen 60. Getorpedeerd in
november 1941 door U-boot.
De in aanbouw zijnde Illustrious-klasse van
vier en in dienst in 1940 en 1941, 23370 ton.
gingen door als 'armoured deck carriers',
Illustrious. Formidable en Victorious had
den daardoor capaciteit voor 36 vliegtuigen,
later enkele meer. Indomitable kreeg een
tweede hangar en kon 48 vliegtuigen hebben.
Deze klasse had door de bepantsering een groot
incasseringsvermogen, zoals in de
Middellandse zee en in de Pacific meerdere
malen is gebleken. Vergeleken met
Amerikaanse en zelfs Japanse 'carriers' was het
aantal geëmbarkeerde vliegtuigen (te) gering,
hetgeen grote operaties compliceerde.
Beschikbare vliegtuigen in
1939 en erna
Jachtvliegtuigen:
114 Gloster Sea Gladiator (tweedekker van
de RAF met dekhaak), volledig verouderd.
190 Blackburn Skua, duikbommenwerper,
jager, voldeed niet als jager, was moeilijk bij
deklandingen en had als duikbommenwerper
opererend van de wal een succes door de Duitse
kruiser Koningsberg in de Noorse campagne tot
zinken te brengen.
