13 juiste contacten. Door één van haar broers kwam ze in aanraking met Willem Gerbrandy, een neef van prof. mr. P.S. Gerbrandy. de minis ter-president van het Londense kabinet vanaf september 1940.'" Willem Gerbrandy bood Ida Veldhuyzen van Zanten in juli 1941 de moge lijkheid een poging te wagen over de Noordzee naar Groot-Brittannië te vluchten. In afwach ting van die ontsnappingspoging verbleef zij in 'een cafeetje in Petten' waar zij door Gerbrandy zou worden gewaarschuwd wanneer alles gereed voor vertrek was. De afvaart stond gepland voor de nacht van 22 op 23 juli 1941 vanaf de Hondsbossche Zeewering. Een vrachtauto bracht de klaargemaakte boot in de avond voor het vertrek naar Petten. Daar aangekomen bleek er echter nog een tweede vluchtboot in de truck te zitten. Deze kleine boot behoorde toe aan een viertal andere Engelandvaarders, onder wie de latere luitenant-generaal KLu J.L. Bosch. In totaal zouden rond de tien personen die nacht dus met twee scheepjes de oversteek wagen. Zover kwam het echter niet. Nog voordat één der beide vaartuigen was vertrokken, wer den de vluchtelingen ontdekt. De groep ver spreidde zich, maar uiteindelijk werden toch drie mensen gearresteerd. Ida Veldhuyzen van Zanten was daar niet bij. Sterker nog: zij wist op dat moment niet eens dat de vluchtpoging was mislukt. Eenmaal daadwerkelijk in Londen aangekomen, vertelde ze dat haar contactper soon, Willem Gerbrandy ten onrechte lange tijd als verrader bestempeld - haar persoonlijk het slechte nieuws was komen mededelen, waarop zij naar Amsterdam was teruggekeerd.'3 Haar tweede poging beraamde Ida van Zanten samen met twee Amsterdamse studenten. Met z n drieën hadden ze een bootje gekocht waar mee ze vanaf de kust bij Noord wij kerhout wil den vertrekken. De avond voor het vertrek ging één van de studenten, een zekere Van Leeuwen, op verkenning uit om na te gaan hoe er in de buurt van hun vluchtplek werd gepatrouilleerd en 'door hoeveel Duitschers'. Van Leeuwen werd daarbij opgepakt. Hij kwam weliswaar de volgende dag weer vrij. maar de drie durfden toen niet direct hun vluchtpoging voort te zet ten. Na opnieuw moed te hebben verzameld, bleek het weer te onbestendig waardoor de poging definitief moest worden afgeblazen.14 Bij haar laatste poging om over de Noordzee naar Groot-Brittannië te ontkomen, speelde opnieuw Willem Gerbrandy een belangrijke rol. Dankzij diens contacten kon zij op 18 december 1941 een poging doen om weg te komen. Deze derde ontsnappingspoging was op touw gezet door de voormalige eerste-officier van het mari nevliegkamp De Kooij, de luitenant ter zee der eerste klasse L.H. Quant. In totaal acht perso nen waren hij deze poging betrokken. Quant regelde een marinesloep waarmee men vanuil liet waterwingebied Ockenburg bij Kijkduin de oversteek zou wagen. Een vrachtwagen bracht de sloep van Schellingwoude aan het IJ naar Ockenburg. Maar in het duingebied liep het mis. De met een houtgasgenerator uitgeruste vrachtwagen kwam vast te zitten in het zand. De pogingen om de vrachtwagen weer in beweging te krijgen gingen met nogal wal lawaai gepaard. De opzienbarende ontvluchting van enkele Engelandvaarders van deze groep, ouder wie de hoofdpersoon van dit artikel, is beschreven in Vrijheid achter de Horizon, dat handelt over Engelandvaarl over de Noordzee: Jan Wieringa en Ida Veldhuyzen van Zanten gingen op verkenning en zagen twee SS'ers met bajonet op de geweren kruipend van struik naar struik op het spektakel afkwa men. Ze waarschuwden snel de anderen. Wieringa, Quant en Ida Veldhuyzen van Zanten wandelden rustig naar de uitgang. Op het terrein van de psychiatrische inrich ting Ockenburg-Loosduinen passeerden twee Duitse ollicieren hen zonder op- of omkijken.15 Veldhuyzen van Zanten, Wieringa en Quant ver dwenen vervolgens weer naar hun schuiladres sen. Willem Gerbrandy, aan wie de Hillegomse zo veel te danken had, werd in de nacht van 1 op 2 januari 1942 in het Waterwingebied gearres teerd door de Sicherheitspolizei (SD) bij een poging om achtergelaten spullen op te halen.10

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Nieuwsbrief Militaire Luchtvaart Museum | 2001 | | pagina 13