14
Weggekomen over l.aiid en werkzaam in
Londen
De ondergedoken Van Zanten onderhield in de
daaropvolgende weken contact met W.L.
Kalkhoven, een inspecteur van de verkeerspoli
tie die vele jaren in Nederlands-Indië had
gewoond, maar in maart 1940 uit de Oost naar
Nederland was teruggekeerd. Kalkhoven was
ook betrokken geweest bij het drama in
Ockenburg. Op 8 januari 1942 vertrokken Van
Zanten en Kalkhoven over land in de richting
van geallieerd gebied. Zij reisden in het gezel
schap van de eerdergenoemde Jan Wieringa,
een adjudant-onderofficier van de Pantser
brigade en een niet nader geïdentificeerde per
soon met de naam Faber, die eveneens vanuil
Ockenburg over zee naar Engeland had willen
vluchten. De reis over land bracht het viertal in
Nancy. Van daaruit bereikten zij met een gids
via smalle bergpaadjes in de besneeuwde Jura
hel neutrale Zwitserland. Veldhuyzen van
Zanten vertrok vervolgens, 'voorzien van de
noodige visa. een doorreisvisum voor Spanje en
een ticket voor Curasao', via Frankrijk naar
Spanje. Nadat ze in Madrid was aangekomen,
wilde de Nederlandse consul-generaal in
Madrid, de heer Th. de Bruyn Tengbergen, niet
tegemoet komen aan haar wensen. Van Zanten
wilde perse naar Groot-Brittannië, maar de
Nederlandse diplomaat vond het beter dat zij,
volgens afspraak, aan boord van de 'Cabo de
Ilornos' zou gaan voor de reis naar de West.
Daar was ze echter niet van gediend waarna ze
zich zelfs korte tijd voor de Nederlandse consul
onbereikbaar hield. 'Ik ben toen zelf aan het
werk gegaan" aldus Van Zanten in het ondervra
gingsrapport dat na aankomst in Londen werd
opgesteld, 'en mede met hulp van de KLM in
Lissabon kreeg ik een Portugeesch visum en
een uitreisvisum voor Engeland.' Eén van de
gezagvoerders van de KLM. Koene Dirk
Parmentier. speelde een rol bij de verwerving
van de juiste papieren. Per trein reisde ze ver
volgens op eigen gelegenheid naar Portugal
waar ze zich in Lissabon bij de KLM meldde.
Een DC-3 met 'op de bok' gezagvoerder Q.
Tepas vloog haar op 13 augustus 1942 naar
Bristol waarmee ze uiteindelijk dan toch, na
vier pogingen, haar doel bereikte: in Engeland
geraken. In oktober 1942 werd Van Zanten voor
haar Engel and vaart met het Kruis van Verdien
ste gedecoreerd.
Er volgde een verblijf in de Royal Victorian
Patriotic School (RVPS) waar haai' anteceden
ten werden gecontroleerd. Aansluitend volgde
een verhoor door de Nederlandse autoriteiten in
Londen. Ook hierbij kwam Van Zanlen's onver
zettelijkheid naar voren. Haar Nederlandse
ondervrager, luitenant ter zee der tweede klasse
KMR A. Wolters, schreef in zijn finale oordeel
over haar: 'Mejuffrouw Veldhuyzen van Zanten
is een bescheiden meisje, dat echter zeer zeker
weet wat zij wil.'17
Na haar vrijlating werd Veldhuyzen van Zanten
goed opgevangen. 'Men deed er alles aan om hel
de Engelandvaarders zo prettig mogelijk te
maken', zo verklaarde zij in 1980.18 Dat leidde
er in eersle instantie echter niet toe dat zij haar
doel bereikte. Ida van Zanten solliciteerde op
diverse functies. Ze probeerde onder meer in
hel Women's Army Corps (WAC) van het
Britse leger en in het Women's Royal Naval
Service (WRNS) van de Royal Navy terecht te
komen. Ook deed ze een poging als houthakster
in Schotland aan de slag te gaan. Overal kreeg
ze echter 'nee' op het rekest. Daarop werd ze
tewerkgesteld bij het Bureau Inlichtingen (BI)
van het ministerie van Oorlog dat was gevestigd
in Lpperfeilde House op 71 Park Street. Toen
Ida Veldhuyzen van Zanten hier werkzaam was,
telde de afdeling - die onder leiding stond van
majoor 14.G. Broekman (en later majoor dr. J.M.
Somer) - twaalf medewerkers. Ida hield zich
onder meer bezig met het verzamelen van gege
vens over NSB'ers en andere Nazi-sympathisan
ten.
De Air Transport Auxiliary
Ida's grootste wens was evenwel ingedeeld te wor
den bij de Air Transport Auxiliary (ATA). De
ATA werd in september 19.39 door commodore
