27 hij in de landingsspiegel zien of hij een goede glijhoek maakl. Hij vliegt dan feitelijk met ver mogen op zijn vliegtuig in de vier remkabels. Mocht hij die dan missen, dan heeft hij een z.g bolter en kan weer doorstarten voor een nieuwe landing. Geen vangnetten meer en geen dek- park in de landingsrichting. Hooguit een noodvangnet als er met een dek- haak problemen zouden zijn. Voordat de lan dingsspiegel kwam gaf de LSO nog directe aan wijzingen, maar die schoten tekort bij jets. De landingsspiegel is een holle spiegel, met horizontaal aan beide kanten groene lichten eraan gemonteerd en op een zekere afstand een lichtbron, die in de spiegel schijnt. Daarvan ziet Landingsspiegel, grote lampen geven rood als men rond moet. de vlieger weer hel beeld van een lichtbal. Als die lichtbal in Lijn is met de groene lichten, is de naderingshoek correct en komt het toestel op dat deel van het dek, waar de remkabels zich bevinden. De spiegel, die door de stabilisatie zich altijd in een horizontaal vlak bevindt, kan worden bijgesteld voor de glijhoek van een vliegtuig. De LSO is daardoor nog een bewaker van spiegel en bijbehoren en kan in geval van nood het vliegtuig rond laten gaan. Hr. Ms. Karei Doorman kreeg na de verbouwing eind jaren vijftig een hoekdek, spiegel en stoomkatapult, waarmee het mogelijk werd met Seahawk-jets te opereren. De Britten vonden ook het z.g. jumpdeck uit. Toen de Fleet Air Arm n.l. Hamers verticaal opstijgende en landende vliegtuigen in dienst nam (VTOL), bleek dat die vliegtuigen veel meer prestaties konden leveren als zij na een korte aanloop met overgewicht konden starten. Door het vliegtuig helling-op te laten starten konden die prestaties nog meer toenemen. Vandaar dat het 'jump-deck' of de 'ski-jump' eerst op het oude vliegkampschip HMS Hennes werd beproefd en de Britse kleine vliegkamp schepen van de Invincible klas ook zo'n 'jump deck' kregen en geen katapult meer hadden. De Harriers hebben sedertdien daardoor hun waar de in de Falklandscrisis en er na bewezen. Nachtvliegen Het nachtvliegen werd al eind jaren twintig bij diverse 'carrier'marines beoefend. Toen er een dekpark kwam en remkabels en vangnetten, gaven die meer moeilijkheden. De LSO kreeg dan in plaats van zijn 'bats' twee staallampen en werd met een bepaalde hoeveelheid diffuus licht beschenen. Ook werd hij wel in een pak met lichtjes gesloken, die tot zijn handen reik ten en over zijn romp naar beide benen liepen. Hoewel het overdag gebruikte systeem door de Amerikanen werd gehandhaafd, werd de hoogte van benadering van 12.5/150 voet 's nachts naar 200/250 voet gebracht, zodat men in feite van een 'constant descend' kon spreken. Toen de Britten ook daartoe overgingen, handhaafden zij eveneens een grotere naderingshoogte. Hoekdek en spiegel hebben het nachtlanden heel wat eenvoudiger gemaakt. Slotwoord De ontwikkelingen die zich in de loop der tijd hebben voorgedaan op het gebied van starten en landen vanaf vliegkampschepen hebben het boordvliegen aanzienlijk veiliger gemaakt. Was er bij het oude Amerikaanse -en Britse systeem minstens eens per 100 landingen een ongeval, bij het hoekdek is dat in het begin terugge bracht tot eens in de driehonderd. Met de

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Nieuwsbrief Militaire Luchtvaart Museum | 2001 | | pagina 27