Si/v\PLicissi/v\us
luchtmachten verzorgd. Van het RAF-aandeel nam
Bomber Command overwegend de meeste vluchten
voor haar rekening, waarbij een verspreiding van
rond 7 miljoen pamfletten per nacht geen uitzon
dering vormde.
Intussen kreeg ook in het Verre Oosten de pamflet-
tenoorlog in toenemende mate gestalte. Volgens een
rapport van het Far Eastern Liaison Office, Allied Land
Forces Headquarters S.W.PA. gedateerd 12 mei 1944,
hadden geallieerde vliegtuigen in de periode van
september 1943 tot eind april 1944 meer dan 11
miljoen pamfletten afgeworpen. Het betrof hier gro
tendeels nieuwsbrieven van allerlei soort en for
maat, die boven Japanse bezettingsgarnizoenen of
verdedigingslinies werden uitgestrooid. Naast deze
Japanstalige nieuwsbrieven werden ook steeds meer
pamfletten in inheemse talen gedrukt en verspreid.
De Japanse tegenmaatregelen op dit geallieerde
propaganda-offensief waren ongemeen hard en fel.
Er werd daarbij niet de minste consideratie getoond:
wanneer ook maar één inheemse inwoner met een
geallieerd propagandapamflet werd aangetroffen,
werd zijn hele kampong in brand gestoken.14
Intensieve voorbereiding
Afgezien van de vele logistieke problemen die rond
een zo doelgericht mogelijke verspreiding door de
lucht opdoemden, brachten ook samenstelling en
productie van de honderden verschillende pamflet
ten en nieuwsbrieven enorme inspanningen met
zich mee. Kosten noch moeiten werden daarbij ges
paard om niet alleen een stroom aan geregeld ver
schijnende publicaties te verspreiden, maar ook op
grond van actuele oorlogsgebeurtenissen of
bepaalde politieke kwesties zo snel mogelijk nieuwe
vlugschriften samen te stellen. Naarmate de oorlog
voortduurde bleken de voordelen van deze papieren
nieuwsvoorziening - zeker wanneer die de bezette
gebieden als bestemming had - alleen maar toe te
nemen. Al ras bleek in de praktijk n.l. één enkele
luchtaflevering van een minikrant boven bezet
Europa méér effect te sorteren dan enkele vergelijk
bare radio-uitzendingen van rond 45 - 50 minuten,
die een gezamenlijke zendtijd van 3 a 4 uur
vergden. Voor het uitgebreide en ook tijdrovende
redactionele werk, essentieel onderdeel voor de tot
standkoming van een minikrant, was een omvang
rijke staf aan medewerkers nodig. In de redactiecom
missie had in ieder geval een BBC-vertegenwoordiger
zitting. Teksten van inhoudelijk belangrijke radio
uitzendingen konden op die manier worden
gebruikt voor publicatie in b.v. een minikrantpam-
flet. Verder werd bij de redactievoorbereiding van de
verschillende veeltalige pamflettenpublicaties
dankbaar gebruik gemaakt van een centraal interre
gionaal samengestelde redactieraad, die specifieke
Engelstalige persrubrieken of particuliere bijdragen
kon aanbieden. Die werden dan na passende verta
ling onder auteursnaam gesigneerd en gepubliceerd.
Dit was zelfs een unicum in de geschiedenis van het
in Groot-Brittannië ontstane en gepubliceerde pam
flet!.15
"De Wervelwind"
Na verschijning van enige van taalfouten weme
lende pamfletten in 1940/1941, die onder auspiciën
van het Politica Intelligence Department van het Britse
Foreign Office zonder ook maar enige Nederlandse
medewerking waren samengesteld, ontstond in de
loop van 1941 een algemeen voor bezet Nederland
bestemd pamflet. Dit als luchtminitijdschrift uit-
19
Oer rote Hahn uber London
