gevoerde pamflet, dat onder de titel "De Luchtpost
ten kantore van de Political Warfare Executive was
ontstaan, verscheen in totaal negen afleveringen.
Nadat dank zij het al eerder vermelde drukprocédé
op dun papier een minikrant kon worden gemaakt,
besloot bovengenoemde afdeling van het Foreign
Office tot maandelijkse verschijning van een nieuwe
pamfletperiodiek. Bij de samenstelling hiervan werd
nu wél nauw samengewerkt met Nederlandse
instanties in Londen. De nieuwe publicatie kreeg als
"De Wervelwind" grote bekendheid onder de bevolking
in bezet Nederland en bleek al direct immens popu
lair. Voor de samenstelling van deze 32 pagina's tel
lende minikrant werd naast een werkredactie ook
een algemene redactie in het leven geroepen. Beide
stonden onder voorzitterschap van Prof. G.N. Clarke,
die destijds als docent Nederlandse geschiedenis ver
bonden was aan Oxford University. Als redacteur werd
de schrijver A. den Doolaard aangesteld, die toen al
geruime tijd als medewerker van Radio Oranje zijn
sporen in de nieuwspubliciteit had verdiend. Tussen
mei 1942 en augustus 1944 verschenen in totaal 23
afleveringen van "De Wervelwind", met elk een oplage
van circa 10.000 stuks. De overwegend uitstekend
geredigeerde edities hadden een vrij gevarieerde
inhoud aan beschouwende en actuele artikelen,
voorzien van foto's en karikaturen op postzegelfor
maat. In iedere aflevering was tenminste één verslag
opgenomen waarin de Nederlandse bijdrage, mili
tair of anderszins, aan de geallieerde strijd uitvoerig
werd belicht. Juist deze journalistiek gezien popu
laire variatie aan inhoud bleek in de praktijk belem
merend te werken in de beoogde distributie onder
de bevolking, aangezien menig exemplaar door de
vinders als souvenir voor later werd achterge
houden!16 Al snel ontving "Londen" de klacht, dat
het Wervelwindje in véél grotere aantallen moest wor
den verspreid. In Amsterdam betaalde men zelfs grif
25,- om een exemplaar te bemachtigen. In de
"provincie" was de verspreiding kennelijk beter
geregeld en hanteerden schoolkinderen in Zwolle
b.v. een vaste kostprijs van 95 cent per stuk. De
diverse verzetsorganisaties in ons land spelden de
inhoud van deze minikrant tot op de laatste letter.
Artikelen en bijdragen werden vaak door de onder
grondse pers geciteerd!17
"De Vliegende Hollander"
Als tweede periodiek voor bezet Nederland ver
scheen in mei 1943 een nieuwskrantje onder de
naam "De Vliegende Hollander". Aanleiding tot publi
catie van deze toen tweewekelijks verschijnende
luchtkrant was het bevel van de Duitse
bezettingsautoriteiten, dat alle Nederlandse burgers
hun radiotoestellen moesten inleveren. Dit had
natuurlijk een nadelig effect voor de dagelijkse
nieuwsuitzendingen van de BBC, die nu "onder
gronds" moesten worden beluisterd. Om bezet
Nederland toch aangaande de oorlogsgebeurtenis
sen op de hoogte te houden, werd besloten de
oplage van de nieuwskrant tot 40.000 exemplaren te
verhogen. De nieuwsredactie van "De Vliegende
Hollander" werd eveneens verzorgd door de staf van
Radio Oranje, waarbij G. Sluizer als eindredacteur
werd aangesteld. Dank zij de medewerking en
inschakeling van het z.g. Special Leaflet Squadron van
de 8e Amerikaanse Luchtmacht in Engeland, kon-
v -*
20
