De Constellation, hier nog tijdens een proefvlucht in Arizona, foto: Richard Hopman/Aviodome
Vanaf 2003 zal dit voor de Nederlandse civiele
luchtvaart zeer belangrijke historische toestel, voor
het publiek op de luchthaven Lelystad te bezichtigen
zijn.
De historie van de Constellation
De ontwikkeling van de Constellation begon in 1939,
toen twee Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen.
TWA en Pan Am en de Nederlandse KLM een groot
viermotorig vliegtuig zochten dat lange afstanden kon
afleggen. De Amerikaanse Lockheed-fabriek wilde zo'n
vliegtuig wel bouwen en begon daar vol goede moed
aan. Het eerste ontwerp, dat I.-44 'Excalibur' werd
genoemd, bleek al op de ontwerptafel te klein en
spoedig werd aan een groter ontwerp begonnen: de L-
49 (later L-049) 'Constellation'. Het ontwerp van de
Constellation was indrukwekkend origineel. Met zijn
ronde rug. drie verticale staartvlakken en een
drukcabine was het passagiersvliegtuig een bijzondere
verschijning. Toen het eerste exemplaar in januari
1943 gereed was, waren de Verenigde Staten inmiddels
betrokken geraakt bij de Tweede Wereldoorlog. De
eerste 22 Lockheed Constellations kregen daarom een
taak als militair transportvliegtuig bij de Amerikaanse
luchtmacht, waar ze werden aangeduid als C-69.
Passagiers
Op 3 december 1945 vlogen er voor het eerst
commerciële passagiers met een Lockheed Constel
lation, bij de Amerikaanse luchtvaartmaatschappij
TWA. De luchtvaartmaatschappijen TWA en Pan Am
werden de grootste gebruikers ter wereld van de
Constellation, maar vanaf mei 1946 was ook de KLM
één van de grotere 'operators'. Na het eerst type, de L-
049 Constellation, kreeg de KLM in oktober 1947 de
beschikking over de L-749, die meer passagiers kon
vervoeren en verder kon vliegen. Er werd intensief en
langdurig met de Constellation gevlogen. Maar de
Constellation had wel eens kuren. Omdat er nogal eens
problemen waren met de motoren, kreeg het
viermotorige passagiersvliegtuig al spoedig de
reputatie 'het beste driemotorige vliegtuig ter wereld'
te zijn.
In juni 1953 volgde de grotere L-1049 Super
Constellation, die dankzij de vier nieuwe en krachtige
Wright R-3350 Turbo Compound motoren aanzienlijk
groter was en die meer dan twee maal zoveel
passagiers kon vervoeren als de oudere versies:
maximaal 109.
De KLM bleef tot de zomer van 1962 met de Super
Constellations vliegen, waarna de vliegtuigen werden
vervangen door de Douglas DC-8, het eerste straal-
verkeersvliegtuig van de KLM. In totaal heeft de KLM
26 Constellations en 22 grotere Super Constellations
gehad.
Emigranten
De Constellation speelde in ons land een hoofdrol in
de jaren veertig en vijftig bij de emigratiegolven van
Nederlanders naar Canada, Australië en Nieuw
Zeeland. Daarnaast waren de Constellations samen
met de DC-4 Skymasters, die geen drukcabines hadden.
23