©I
ble sextant tot stand. Van oorsprong zou men al bij
de Royal Navy met een dergelijk apparaat hebben
geëxperimenteerd, zodat het mogelijk werd met een
kunstmatige horizon (eigenlijk een waterpas) toch
door hoogtemetingen van hemellichamen ten
opzichte van de tijd een positie kon bepalen. Door
het inbouwen van een uurwerk kon in 1 of in 2
minuten een gemiddelde van de geschoten hoogte
worden verkregen. Het uitwerken ervan werd door
het gebruik van naslagtafels aanzienlijk vereenvou
digd en verkort in plaats van de eerst uitgebreid in
gebruik zijnde tafels die een goede wiskundige ken
nis (o.a. van boldriehoeksmeting) vergden.
Nauwkeurigheid bleef echter in mijlen uit te druk
ken. Van de Amerikaanse marineofficier Weems
kwam zijn methode voor astro-navigatie met bijbeho
rende tafels bij de RAF.
Naast het 'gewone' vloeistofkompas kwam het
(gedeeltelijk gestabiliseerde) z.g. Distant Reading
Compass, dat opgesteld in de staart van het vliegtuig
op nauwkeurige wijze via z.g. synchro overbrenging
systemen juistere kompaskoersen aangaf aan de navi-
gatietafel. in de cockpit, aan de Mk.XIV bommen-
richtkijker en later aan een navigatieplotapparaat de
API..
Nog een aantal navigatiehulpmiddelen kwam in
bedrijf, waarop we in het gegeven bestek niet verder
ingaan.
Eén van de belangrijkste ontwikkelingen was de
radar, waarvoor de Britten de bakermat legden. Het
Gee-systeem was afhankelijk van drie grondstations,
die wel op geallieerd gebied moesten staan. Op een
kathodestraalbuis in het vliegtuig kon de tijd geme
ten worden die nodig was de signalen van de sta
tions te ontvangen. Dat kon dan omgezet worden in
coördinaten, die op een speciale kaart de positie van
het vliegtuig gaf. Met een extra toevoeging kon Gee
later ook als Gee-H worden gebruikt om door wolken
te bombarderen. Het afvuurpunt van het vliegtuig in
de lucht werd tevoren op de grond in 'geheime' coör
dinaten berekend met een boven het doel geschatte
wind. De boven het doel heersende wind kon echter
heel anders zijn. Ook door de wijze waarop de vlie
ger vloog en eventuele vijandelijke stoorzenders kon
er met het bommenwerpen soms heel wat mis gaan.
Daarnaast was ook Gee-H afhankelijk van grondsta
tions, die in geallieerd gebied lagen.
De grootste uitvinding was wel de H2S-radar. Die
zond via een rondschijnende antenne zeer kortegolf
signalen uit, die afhankelijk van de gesteldheid op
de grond werden teruggekaatst en worden opgevan
gen, waardoor er een ruw beeld op het radarscherm
ontstond. Zo konden steden met hun vele daken,
kustlijnen, rivieren en meren op de kathodebuis wor
den herkend, hetgeen de navigatie alleen ten goede
kwam. Bij massabombardementen kon met H2S via
het radarplaatje het afvuurpunt voor bommenwer
pers worden bepaald.
De H2S werd in het Reserach Establishment van de
RAF in Malvern Wells in Worcestershire uitgevonden.
De eerste demonstratie voor de militaire top werd
een flop. 'It stinks,' zou een air-marshal hebben
geroepen. Sindsdien is het apparaat H2S genoemd,
daar deze zwavelverbinding een vreselijke stank
geeft.
De z.g. boffins, de wetenschappers, vroegen om een
betere communicatie met de gebruikers. De Staff-
Navigation Course was teveel gericht op het opleiden
van instructeurs en stafofficieren, zodat er een oplos
sing werd gezocht die cursus ook meer op de
'boffins' te richten. Gevolg was dat zo de Specialist
Navigation Course in 1945 ontstond, die ongeveer 9
maanden zou gaan duren en waarbij heel wat werd
gevlogen. Na de Advanced Navigation Course van zes
weken volgde nog even voor vier weken een vervolg
cursus, die de staff-navigation Course werd genoemd,
doch die in begin 1946 uit het programma werd
genomen, ook al omdat de oorlog was afgelopen, sta
ven inkrompen en de behoefte steeds geringer werd.
Wat bleef was de Advanced Navigation Course als
aanloop voor de Specialist Navigation Course, die op
een veel hoger niveau werd gebracht.
Als proef werd na de eerste Spec. N. de Spec. N.
begonnen om diverse proeven met de industrie te
doen in het kader van nieuwe technieken. Die Spec
N. is in 1947 opgeheven.
Hoe kwam men op de Spec. N.
Toen bekend werd dat ons 320 squadron niet met
Mosquito's naar de Oost zou gaan en in Nederland
mogelijk uit dienst zou worden gesteld, werd mij bij
het Directoraat Luchtstrijdkrachten in Londen
gevraagd of ik naar een Staff Navigation Course
wilde gaan. Ik kreeg een pamflet in handen, waarop
ook de Specialist Navigation Course stond vermeld.
Toen ik zei naar de Spec. N. te willen, werd mij
gezegd:' Dat is allemaal één pot nat. We geven je
voor Shawbury op en dan zien we je nog wel eens
terugkomen in Holland.' In de prachtige vooroorlog
se basis met grote zalen en fraaie slaapkamers van
RAF Shawbury in Shropshire na een uitputtende reis
18
