Van Berkel WA registratie W.60 ("gemoderniseerde" uitvoe
ring met BMW W motor), uitgerust met D.T. en de Tol van
Woudenberg". Het molentje en de aanzuigbuis is hoog boven
het bovenste vleugelvlak geplaatst.
Foto: IMH via H.J. Hazewinkel.
Pisa naar Indië was de Marine zeer geïnteresseerd
deze toestellen van een nieuwe betrouwbare bocht
aanwijzer te voorzien. Al snel moesten deze plannen
voor een Indiëvlucht evenwel tot het voorjaar van
1929 worden uitgesteld.
Waarom de Marine OMSD Woudenberg de gelegen
heid gaf zelf een dergelijk instrument te ontwikke
len is niet bekend. Waarschijnlijk werd dit initiatief
gezien als een goede aangelegenheid om de inventi
viteit onder de MLD-technici aan te wakkeren. Het
met eigen middelen fabriceren van allerlei vliegtuig-
accessoires werd in die tijd van hogerhand - ook uit
kostenoogpunt - sterk gestimuleerd. De toch al krap
pe marinebegroting voorzag in die dagen financieel
niet in de aanschaf van dergelijke moderne vliegtuig
apparatuur.
In mei 1927 verscheen in de Nederlandse luchtvaart
pers het eerste bericht van Woudenberg's kunst
matige horizon. In tegenstelling tot reeds bestaande
instrumenten had dit tolinstrument het voordeel
van een gering gewicht, terwijl het als eenvoudig en
absoluut betrouwbaar werd omschreven.
Gecombineerd met een gewone dwarshellingmeter
gaf het aanwijzing of het vliegtuig een rechter dan
wel een linkerbocht maakte. Daartoe was de tol iets
12
Figuur A.
Figuur B.
boven het zwaartepunt opgehangen. Bij het maken
van een bocht was het optredende koppel juist gelijk
aan het moment "optredende centrifugaalkracht x
afstand zwaartepunt tot ophangpunt", maar dan
tegengesteld gericht. Om dit te kunnen bereiken
diende het vlak van de tol in geval van rechtlijnige
vlucht evenwijdig te zijn met het verticale vlak door
(**"T 0.'
